အက်ဥ္းက်ခံ ျငိမ္းခ်မ္းေရး ႏိုဗဲလ္ဆုရွင္ၾကီး လီေရွာင္ပို
(Imprisoned Nobel peace laureate Liu Xiaobo)
ႏိုဗဲလ္ဆုေပးေရး ေကာ္မတီၾကီးက တရုတ္လူ႔အခြင့္အေရး လႈပ္ရွားသူ လီေရွာင္ပို (Liu Xiaobo) အား ၂၀၁၀ ခုႏွစ္၏ ျငိမ္းခ်မ္းေရး ႏိုဗယ္ဆုရွင္ၾကီး ကို ေပးအပ္လိုက္သည္။
ထိုသို႔ တရုတ္အစိုးရမွ ေထာင္ဒဏ္ ၁၁ ႏွစ္ မတရား အျပစ္ေပးျခင္းကို ခံေနရေသာ လီေရွာင္ပို ကို ႏိုဗယ္ဆု ေပးအပ္ျခင္းျဖင့္ သူသည္ မတရား ဖမ္းဆီးေထာင္ခ်ျခင္း ခံရေသာ ဒုတိယေျမာက္ ျငိမ္းခ်မ္းေရး ႏိုဗယ္ဆုရွင္ၾကီး ျဖစ္လာခဲ့သည္။ ပထမဆံုး မတရား ဖမ္းဆီးျခင္းခံရေသာ ျငိမ္းခ်မ္းေရး ႏိုဗယ္ဆုရွင္ၾကီး မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ လူထုေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ျဖစ္သည္။ ႏွစ္ဦးစလံုးမွာ အာရွတိုက္မွ ျဖစ္ျပီး အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံမ်ား ျဖစ္ေနၾကသည္။
ႏိုဗဲလ္ဆုေပးေရး အဖြဲ႔ၾကီးက လီေရွာင္ပို (Liu Xiaobo) ကို သူ၏ တရုတ္ျပည္တြင္းတြင္ ကာလရွည္ၾကာစြာ ႏွင့္ အၾကမ္းမဖတ္ လႈပ္ရွားမႈမ်ား ေၾကာင့္ ဆုေပးရျခင္းျဖစ္သည္ဟု ေဖာ္ျပထားသည္။
အသက္ ၄၅ ႏွစ္ရွိေသာ လီေရွာင္ပို (Liu Xiaobo) ကို ၁၉၅၅ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ ၂၈ ရက္ေန႔တြင္ တရုတ္ျပည္ ခ်န္ခၽြမ္ (Changchuan) ျမိဳ႕ေတာ္၊ က်ီလင္ (Jilin) ျပည္နယ္ တြင္ ေမြးဖြားခဲ့သည္။
လီေရွာင္ပို (Liu Xiaobo) သည္ ၁၉၈၂ ခုႏွစ္တြင္ Jilin တကၠသိုလ္ မွ BA ဘြဲ႔ကို Literature ဘာသာရပ္ျဖင့္ ရရွိခဲ့သည္။ ၁၈၉၄ ခုႏွစ္တြင္ Beijing Normal University မွ MA ဘြဲ႔ ႏွင့္ PhD ဘြဲ႔ကို ၁၉၈၈ ခုႏွစ္တြင္ ကိုရခဲ့သည္။ သူသည္ Columbia University, the University of Oslo၊ University of Hawaii စေသာ ႏိုင္ငံတကာ တကၠသိုလ္ၾကီး မ်ားတြင္လည္း Visiting Scholar အျဖစ္ လုပ္ခဲ့သည္။
တရုတ္ျပည္တြင္ သူသည္ လူ႔အခြင့္အေရး လႈပ္ရွားသူ၊ ပညာတတ္၊ စာေရးဆရာ အျဖစ္ ထင္ရွားသည္။
သူသည္ လြတ္္လပ္ေသာ တရုတ္စာေရးဆရာမ်ား ဗဟိုအဖြဲ႔ၾကီး (Independence Chinese PEN Center) ၏ ဥကၠ႒ အျဖစ္ ၂၀၀၃ ခုႏွစ္ကတည္းက စတင္ ေဆာင္ရြတ္ခဲ့သည္။ သူ၏ ျငိမ္ခ်မ္းေသာနည္းျဖင့္ လူ႔အခြင့္အေရး လႈပ္ရွားမႈမ်ားေၾကာင့္ တရုတ္ အာဏာပိုင္မ်ား၏ မၾကာခဏ မတရား ဖမ္းဆီးျခင္း၊ ထိန္းသိမ္းျခင္း၊ ေထာင္ခ်ျခင္း မ်ားကို ခံခဲ့ရသည္။ သူသည္ ၁၉၈၉ ခုႏွစ္ တြင္ေပၚေပါက္ခဲ့ေသာ တရုတ္ျပည္ တီယန္နန္မင္ ရင္ျပင္ ဆႏၵျပပြဲၾကီး (Tiananmen Square Protests ) တြင္ တက္တက္ၾကြၾကြ ပါဝင္ခဲ့သည္။ ယင္း Tiananmen Square Protests ကို တရုတ္ ေက်ာင္းသားမ်ား ႏွင့္ ပညာတတ္မ်ားမွ ဦးေဆာင္ခဲ့ျပီး တရုတ္ အာဏာပိုင္မ်ားမွ ရက္ရက္ စက္စက္ ပစ္ခတ္ႏွိမ္ႏွင္းခဲ့ ေသာေၾကာင့္ ေက်ာင္းသား၊ ျပည္သူ ၃၀၀၀ နီးပါး ေသဆံုးခဲ့ရသည္။
၁၉၉၁ ခုႏွစ္တြင္လည္း Liu Xiaobo ကို “တန္ျပန္ ေတာ္လွန္ေရး ဝါဒျဖန္႔မႈ ႏွင့္ အားေပးလံႈေဆာ္မႈ” (Counter revolutionary propaganda and incitement) စြဲခ်က္တင္ခဲ့သည္။ ၁၉၉၆ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလ တြင္လည္း တရုတ္ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ (Communist Party of China) ကိုေဝဖန္မႈေၾကာင့္ “ျပည္သူ႔အာဏာကို ေႏွာက္ယွက္ျခင္း” (disturbing public order) ဟု စြပ္စြဲျပီး တရုတ္ျပည္တြင္း ဥပေဒ စနစ္တခု ျဖစ္ေသာ Re-education through Labor ပုဒ္မျဖင့္ ၃ ႏွစ္ ထိန္းသိမ္းခဲ့သည္။
ယင္း “Re-education through Labor” စနစ္သည္ တရုတ္ျပည္၏ ခိုးမႈ၊ ျပည္တန္ဆာလုပ္မႈ ႏွင့္ တရားမဝင္ ေဆးဝါးေရာင္းဝယ္မႈ စေသာ အငယ္စား ရာဇဝတ္မႈ က်ဳးလြန္သူမ်ားကို ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းေသာ ဥပေဒ ျဖစ္သည္။ ယင္းစနစ္ကို ၁၉၅၇ ခုႏွစ္တြင္ စတင္က်င့္သံုး ခဲ့သည္။ တရုတ္ China Daily သတင္းစာၾကီး၏ ခန္႔မွန္းခ်က္ အရ တရုတ္ျပည္တြင္ Re-education through Labor စခန္းေပါင္း ၃၁၀ ေလာက္ရွိသည္။
၂၀၀၄ ခုႏွစ္တြင္ နယ္စည္းမျခား သတင္းေထာက္မ်ား အဖြဲ႔ (Reporters Without Borders) မွ လီေရွာင္ပို ကို သူ၏ လူ႔အခြင့္အေရး လႈပ္ရွားမႈ လုပ္ရပ္မ်ား ကို ဂုဏ္ျပဳေသာ အားျဖင့္ Foundation de France Prize ဆုကို ခ်ီးျမွင္ခဲ့သည္။
၂၀၀၇ ခုႏွစ္တြင္လည္း တရုတ္ျပည္ပရွိ ဘေလာ့ခ္မ်ား (Blogs)၊ ဝက္စ္ဆိုက္မ်ား (Websites) မ်ားတြင္ ေရးသားတင္ျပခဲ့ေသာ သူ၏ ေဆာင္းပါးမ်ားေၾကာင့္ တရုတ္အာဏာပိုင္မ်ား၏ ထိန္းသိမ္း စစ္ေၾကာေမးျမန္းျခင္း ခံခဲ့ရေသးသည္။
၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ ၈ ရက္တြင္ ခ်ာတာ ၀၈ (Charter 08) ကမ္ပိန္းတြင္ ဦးေဆာင္ ပါဝင္မႈျဖင့္ သူ႔ကို တရုတ္အာဏာပိုင္မ်ားက ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းခဲ့သည္။ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ ၂၅ ရက္ေန႔တြင္ သူ႔ကို ေထာင္ဒဏ္ ၁၁ ႏွစ္ခ်မွတ္ခဲ့သည္။
‘ခ်ာတာ ၀၈’ ( Charter 08 ) ဆိုသည္မွာ ေၾကျငာစာတမ္း (Manifesto) တစ္ခုျဖစ္ျပီး တရုတ္ျပည္ အတြင္း ႏိုင္ငံေရး ျပဳျပင္မႈ (Political reform) ႏွင့္ ဒီမိုကေရစီ ေဖာ္ေဆာင္ေရး (Democratization) ျမွင့္တင္ေပးရန္ တရုတ္ ပညာတတ္မ်ား၊ ေရွ႔ေနမ်ား ႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရး လႈပ္ရွားသူ ၃၀၃ ဦး မွစတင္ကာ လက္မွတ္ ေရးထိုး ေတာင္းဆိုထားျခင္းျဖစ္သည္။ ယင္း Charter 08 ကို အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရး ေၾကျငာစာတမ္း (Universal Declaration of Human Rights) ၏ ႏွစ္ ၆၀ ေျမာက္ေန႔ ျဖစ္ေသာ ဒီဇင္ဘာလ ၁၀ ရက္ေန႔တြင္ ထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။
ယင္း “ခ်ာတာ ၀၈” ကို ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ အထိ တရုတ္ျပည္တြင္း ျပည္ပမွ လူေပါင္း ၈၆၀၀ ေက်ာ္ ေတာင္ခံလက္မွတ္ ထိုးျပီးျဖစ္သည္။ မူလ လက္မွတ္ ထိုးခဲ့သူမ်ားတြင္ ေရွ႔ေနမ်ား၊ တိဘတ္ ဘေလာ့ခ္ဂါမ်ား (Tibetan Bloggers)၊ တိဘတ္ ကဗ်ာဆရာမ ဝိုးဆာ (Woeser) ႏွင့္ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ အၾကီးအကဲေဟာင္း တစ္ဦးျဖစ္သူ ေပါင္တုန္ (Bao Tong) စသူတို႔ ပါဝင္ခဲ့ၾကျပီး အားလံုးလိုလို ဖမ္းဆီး ေထာင္ခ်ျခင္း ခံခဲ့ၾကရသည္။
bullog.cn ကဲ့သို႔ အတိုက္အခံ ဘေလာ့ခ္မ်ား၊ Charter 08 နွင့္ ပတ္သတ္ေသာ ဘေလာ့မ်ား ၊ဝက္ဆိုဒ္မ်ား ကို တရုတ္ျပည္တြင္းတြင္ ပိတ္ပင္ခဲ့သည္။
လီေရွာင္ပို (Liu Xiaobo) သည္ ယင္း Charter 08 ကို ေရးဆြဲရာတြင္ ဦီးေဆာင္ ပါဝင္ခဲ့သူ တစ္ဦး ျဖစ္ျပီး ယင္းခ်ာတာကို အြန္လိုင္းမတင္မီ ဖမ္းဆီး ခံခဲ့ရျခင္း ျဖစ္သည္။
ယင္း Charter 08 တြင္ ေတာင္းဆိုခ်က္ ၁၉ ခ်က္ပါဝင္သည္။ ယင္းတို႔မွာ
1. Amending the Constitution.
(ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒ ကို ျပဳျပင္ေပးေရး)
2. Separation of powers.
(အာဏာ ခြဲေပးေရး)
3. Legislative democracy.
(တရားဥပေဒ ျပဳပိုင္ခြင့္ရွိေသာ ဒီမိုကေရစီ)
4. An independent judiciary.
(လြတ္လပ္ေသာ တရားစီရင္မႈ)
5. Public control of public servants.
(ျပည္သူ႔ဝန္ထမ္းမ်ား ကိုယ္တိုင္ ထိန္းခ်ဳပ္ပိုင္ခြင့္)
6. Guarantee of human rights.
(လူ႔အခြင့္အေရးကို လိုက္နာျခင္း)
7. Election of public officials.
(အရာရွိမ်ားကို ျပည္သူမ်ားက ေရြးခ်ယ္္တင္ေျမွာက္ျခင္း)
8. Rural–urban equality.
(ေက်းလက္- ျမိဳ႕ျပ သာတူညီမွ်မႈ)
9. Freedom of association.
(လြတ္လပ္စြာ အသင္းအပင္း ဖြဲ႔ပိုင္ခြင့္)
10. Freedom of assembly.
(လြတ္လပ္စြာ စုေဝးႏိုင္ခြင့္)
11. Freedom of expression.
(လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ပိုင္ခြင့္)
12. Freedom of religion.
(လြတ္လပ္စြာ ကိုးကြယ္ပိုင္ခြင့္)
13. Civic education.
(ပညာေရး)
14. Protection of private property.
(ပုဂၢလိက ပစၥည္းဥစၥာ ကာကြယ္ပိုင္ခြင့္)
15. Financial and tax reform.
(ဘဏာေရး ႏွင့္ အခြန္ ျပဳျပင္ေရး)
16. Social security.
(လူမႈ လံုျခံဳေရး)
17. Protection of the environment.
(ပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းကာကြယ္ေရး)
18. A federated republic.
(ျပည္ေထာင္စု သမၼတဖြဲ႔ေရး)
19. Truth in reconciliation.
(စစ္မွန္ေသာ ရင္ၾကားေစ့ေရး)
တို႔ျဖစ္သည္။
ယင္း Charter 08 တြင္ တရုတ္အစိုးရကို အလြန္ထိခိုက္ေစေသာ တပါတီ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ဖ်က္သိမ္းေရး (Elimination of one-party rule) ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ လီေရွာင္ပို Liu Xiaobo ကို ၂၀၀၈ ဒီဇင္ဘာလ ၈ ရက္ေန႔တြင္ ထိန္းသိမ္းခဲ့ျပီး ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ ဇြန္လ ၂၃ တြင္ ႏီုင္ငံေတာ္အာဏာကို ပ်က္စီးေစရန္ ၾကံစည္မႈျဖင့္ မတရား စြဲခ်က္တင္ခဲ့သည္။
၂၀၀၉ ခုႏွစ္ မတ္လတြင္ One World Film Festival ၾကီးမွ ေပးအပ္ေသာ Homo Homini Award ကို ေပးအပ္ခဲ့သည္။ ယင္းဆုသာ္ လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ပိုင္ခြင့္၊ ဒီမုိကေရစီ မူဝါဒမ်ာ ႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရး ျမွင့္တင္ေရး အတြက္ ေပးအပ္ေသာ ဆုျဖစ္သည္။
ကမၻာအရပ္ရပ္မွ ႏိုဗဲလ္ဆုရွင္ၾကီးမ်ား ႏွင့္ အစိုးရ မ်ားမွလည္း လီ အေပၚ မတရားဖမ္းဆီး မႈအေပၚ ေဝဖန္ခဲ့ျပီး လႊတ္ေပးရန္ တရုတ္ သမၼတ ဟူက်င္ေတာင္ (Hu Jintao) ထံစာေရး ေတာင္းဆိုခဲ့သည္။
၂၀၀၉ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလတြင္ ဥေရာပ သမဂၢ (European Union) ႏွင့္ အေမရိကန္ (United States) မွ လီေရွာင္ပို (Liu Xiaobo) ကို ခၽြင္းခ်က္မရွိ လႊတ္ေပးရန္ ေတာင္းဆိုခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ တရုတ္ အာဏာပိုင္မ်ားက တရုတ္ျပည္၏ ဥပေဒကို ေလးစားၾကရန္ ႏွင့္ ျပည္တြင္းေရးကို ၾကားဝင္ၿခင္း မၿပဳရန္ တုန္႔ျပန္ခဲ့သည္။
ဂ်ာမဏီ အဓိပတိ Angela Merkel က “တရုတ္ျပည္ အစိုးရ အေနနဲ႔ လြတ္လပ္စြာ ပံုႏွိပ္ထုတ္ေဝခြင့္ (Press freedom) ကို အလြန္အမင္း တင္းၾကပ္ထားမႈ အေပၚ အလြန္စိတ္ပ်က္မိေၾကာင္း” ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ေဝဖန္ခဲ့သည္။
ထိုင္ဝမ္ သမၼတ မာယင္က်ိဳး (Ma- Ying- Jeou) ကလည္း ေဘက်င္း (Beijng) အစိုးရ အေနနဲ႔ ‘အတိုက္အခံမ်ားအေပၚ သည္းခံျခင္း’ (Tolerate dissident) ကို က်င့္သံုး သင့္ေၾကာင္းေျပာခဲ့သည္။
၂၀၁၀ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလ ၁၈ ရက္ေန႔တြင္ လီေရွာင္ပို (Liu Xiaobo) ကို ႏိုဗဲလ္ဆု အတြက္ အမည္တင္သြင္းျခင္းကို ႏိုဗဲလ္ဆုရွင္ၾကီးမ်ား ျဖစ္ေသာ ခ်က္သမၼတေဟာင္း Václav Havel, တိဘတ္ ဘုန္းေတာ္ၾကီး းလိုင္းလားမား (္the 14th Dalai Lama)၊ André Glucksmann, Vartan Gregorian၊ Mike Moore၊ Karel Schwarzenberg၊ ေတာင္အာဖရိက ဘုန္းေတာ္ၾကီး ဒစမြန္ တူးတူး (Desmond Tutu) ႏွင့္ Grigory Yavlinsky တို႔မွ တင္ေပးခဲ့သည္။
တရုတ္ႏိုင္ငံျခားေရးဌာနမွ ေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူ Ma Zhaoxu က လီေရွာင္ပို (Liu Xiaobo) ကို ႏိုဗဲလ္ဆု ေပးအပ္ျခင္းသည္ “အလြန္ မွားယြင္းမႈ” (Total wrong) ျဖစ္လိမ့္မည္ဟု ေျပာဆိုခဲ့သည္။
၂၀၁၀ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလ ၇ ရက္ေန႔တြင္ Norwegia TV networks မွ လီေရွာင္ပို (Liu Xiaobo) ကို ၂၀၁၀ ျငိမ္းခ်မ္းေရး ႏိုဗဲလ္ဆု အတြက္ စကာတင္ ေရြးခ်ယ္ထားေၾကာင္း ေဖာ္ျပခဲ့သည္။ ေအာက္တိုလ ၈ ရက္ေန႔တြင္ လီေရွာင္ပို (Liu Xiaobo) ကို ၂၀၁၀ ျငိမ္းခ်မ္းေရး ႏိုဗဲလ္ဆုရွင္ အျဖစ္ေရြးခ်ယ္လိုက္သည္။
တရုတ္အစိုးရပိုင္ ရွင္းဝါ သတင္းဌာန (Xinhua News Agency) မွ လီေရွာင္ပို (Liu Xiaobo) ကို ႏိုဗဲလ္ဆုေပး လိုက္ၿခင္းသည္ “တရုတ္- ေနာ္ေဝး ဆက္ဆံေရး” (China- Norway relations) ကို ထိခိုက္ေစလိမ့္မည္ဟု ေဖာ္ျပခဲ့သည္။
တရုတ္ႏိုင္ငံ အတြင္းတြင္လည္း လီေရွာင္ပို (Liu Xiaobo) ျငိမ္းခ်မ္းေရး ႏိုဗဲလ္ဆု ရျခင္း သတင္းကို ဆင္ဆာလုပ္ျခင္း၊ သတင္းအေမွာင္ခ်ျခင္းမ်ား ကို ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။
“တရုတ္ျပည္ရဲ႕ ႏိုင္ငံေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈကို တျဖည္းျဖည္းျခင္းႏွင့္ ျငိမ္းျငိမ္းခ်မ္းခ်မ္း ေဖာ္ေဆာင္ရမယ္။ စနစ္တက် နဲ႔ ထိန္းထိန္းသိမ္းသိမ္း လည္းျဖစ္သင့္တယ္။ ျပီးေတာ့ အထက္မွေအာက္၊ ေအာက္မွအထက္ အျပန္အလွန္ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈေတြ ရွိသင့္တယ္။ ဒီနည္းလမ္းကသာ အကုန္အက် အနည္းဆံုးနဲ႔ အလြန္ထိေရာက္တဲ့ အက်ိဳးဆက္ေတြကို ျဖစ္ေပၚေစလိမ့္မယ္။
ကၽြန္ေတာ္သိတဲ့ ႏိုင္ငံေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈရဲ႕ အေျခခံမူဝါဒ ကေတာ့ ‘စနစ္က်ျပီး ထိန္းခ်ဳပ္ ကိုင္တြယ္ႏိုင္ေသာ လူမႈေျပာင္းလဲေရး’ (Orderly and controllable social change) ဟာ ‘ကေသာင္းကနင္း ႏိုင္ျပီး ထိန္းမႏိုင္ သိမ္းမႏိုင္ အေျခအေန” (chaotic and out of order) ထက္ေတာ့ ပိုေကာင္းတယ္’ ဘဲျဖစ္ပါတယ္။
အစိုးရရဲ႕ အမိန္အာဏာဟာ မင္းမဲ့စရိုက္ ကေသာင္းကနင္း ျဖစ္မႈထက္ေတာ့ ပိုေကာင္းပါတယ္။ (The order of a bad government is better than the chaos of anarchy)
ဒါေၾကာင့္ဘဲ ကၽြန္ေတာ့ အေနနဲ႔ အာဏာရွင္စနစ္ (dictatorship) နဲ႔ လက္ဝါးၾကီးအုပ္မႈ (Monopolize) ကို ဆန္႔က်င္ေနျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
ႏိုင္ငံေတာ္ အာဏာကို ပ်က္ဆီးးေအာင္ လံႈေဆာ္ေနတာ မဟုတ္ပါဘူး။
အတိုက္အခံျပဳျခင္းကို အဖ်က္လုပ္ျခင္းနဲ႔ ထပ္တူျပဳလို႔မရပါဘူး။ (Opposition is not equivalent to subversion)
(Liu Xiaobo, Guilty of 'crime of speaking', 9 February 2010 မွ ေကာက္ႏုတ္ခ်က္ ျဖစ္သည္။)
အာရွတိုက္မွ ျငိမ္းခ်မ္းေရး ႏိုဗဲလ္ဆုရရွိသူ စုစုေပါင္းမွာ လီေရွာင္ပို Liu Xiaobo အပါအဝင္္ ၁၃ ဦးရွိသည္။ ယင္းတို႔မွာ…
၁။ ဗီယက္နမ္ ျငိမ္းခ်မ္းေရး လႈပ္ရွားသူ Le Duc Tho (၁၉၇၃)
၂။ ဂ်ပန္ ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္ေဟာင္း Eisaku Sato (၁၉၇၄)
၃။ တိဘတ္ ဘုန္းေတာ္ၾကီး (The 14th Delai Lama, Tenzin Gyato) (၁၉၈၄)
၄။ ျမန္မာ့ ဒီမိုကေရစီေခါင္းေဆာင္ၾကီး ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ (၁၉၉၁)
၅။ ပါလက္စတိုင္း ေခါင္းေဆာင္ Yasser Arafat (၁၉၉၄)
၆။ အစၥေရး ႏိုင္ငံျခားေရး ဝန္ၾကီး Shinmon Peres (၁၉၉၄)
၇။ အစၥေရး ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္ Yitzhaa Rabin (၁၉၉၄)
၈။ အေရွ႕ တီေမာ ဘုန္းေတာ္ၾကီး Bishop Carlos Filipe Ximenes Belo (၁၉၉၆)
၉။ အေရွ႕ တီေမာ အတိုက္အခံ ေခါင္းေဆာင္ၾကီး Jose Ramos Horta (၁၉၉၆)
၁၀။ ေတာင္ကိုရီးယား သမၼတ Kim Dae-jung (၂၀၀၀)
၁၁။ အီရန္ အမ်ိဳးသမီး အခြင့္အေရးလႈပ္ရွားသူ Shirin Ebadi (၂၀၀၃)
၁၂။ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ မွ အေတြးအေခၚ ပညာရွင္ Muhanmmad Yunus (၂၀၀၆)
၁၃။ တရုတ္ လူ႔အခြင့္အေရးလႈပ္ရွားသူ Liu Xiaobo (၂၀၁၀)
ကမၻာေပၚတြင္ မတရား အက်ဥ္းခံေနရေသာ ျငိမ္းခ်မ္းေရး ႏိုဗဲလ္ဆုရွင္ၾကီးမ်ားမွာ ျမန္မာ့ ဒီမိုကေရစီ ေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ႏွင့္ တရုတ္ လူ႔အခြင့္အေရး လႈပ္ရွားသူ လီေရွာင္ပို Liu Xiaobo တို႔ႏွစ္ဦးသာ ရွိသည္။
ထိုေၾကာင့္ အေမ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ မွာထားသလို..
ႏိုင္ငံေရးအတြက္
ကိုယ္႔ရဲ႕ ဘ၀ကို အနစ္နာခံ စြန္႔လြတ္ရတယ္ဆိုတာ
ဒါအင္မတန္မွ သိကၡာရွိပါတယ္။
အင္မတန္မွလည္း ေက်နပ္မႈရွိစရာပါ။
အားလံုး ျပန္ျပီးေတာ႔ စဥ္းစားၾကပါ။
ဆိုတဲ့ စကားကိုဘဲ ထပ္ေလာင္း ေဖာ္ျပခ်င္ပါေတာ့တယ္…..။ ။
ေရးသားတင္ျပသူ…ဘေလာ့ခ္ဂါ အလင္းဆက္
အၾကံျပဳသူမ်ား…….ဘေလာ့ခ္ဂါ ဒီမိုေဝယံ၊ ဘေလာ့ခ္ဂါ ခမိခဆဲ
၉. ေအာက္တိုဘာလ. ၂၀၁၀
No comments:
Post a Comment