ခင္ဗ်ားလည္းနာမည္ႀကီးပါေစ၊ သူ႔နာမည္ေလးလည္း လံုၿခံဳပါေစ။

ကြ်န္ေတာ္ ဒီေန႔ညေနသတင္းေလးတစ္ခုဖတ္မိ၊ ထုိသတင္းနဲ႔ဆက္ဆက္ ဗီဒီယိုလင္႔ေလးတစ္ခုၾကည္႔မိျပီး စိတ္မေကာင္းလုိ႔ ဒီစာကို ေရးတာပါ။ ဒါေၾကာင္႔ တံုးတိ၊ က်ပ္ခဲျဖစ္ေကာင္းျဖစ္ေနမယ္ထင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ္႔ စာဆံုးရင္ ကြ်န္ေတာ္ ဘာေျပာခ်င္လည္ စာဖတ္ သူအေနနဲ႔ သိလာပါလိမ္႔မယ္။ သိလာရင္ ထုိသုိ႔ေသာ ရည္ညႊန္းပါလူေတြကိုေတြ႔ရင္ အျပဳသေဘာအားျဖင္႔ ၀ိုင္း၀န္းတည္႔မတ္ ေပးဖုိ႔ ၾကိဳျပီးေမတၱာရပ္ခံလုိက္ပါရေစ။

 

လူ႔အခြင္႔အေရးအတြက္လုပ္ေနတဲ႔သူေတြအေနနဲ႔ အျခားတဖက္မွာ လုိက္နာ ေစာင္႔ထိန္းရမယ္႔၊ တာ၀န္ယူရမယ္႔ လူ႔၀တၱရားေတြ လည္း ရွိတယ္ဆုိတာ လုပ္ေနသူေတြအားလံုး သိထားသင္႔ပါတယ္။

 

အထူးသျဖင္႔ ထိခိုက္လြယ္အုပ္စု(vulnerable group)လုိ႔ သတ္မွတ္တဲ႔ ကေလးငယ္၊ အမ်ိဳးသမီးနဲ႔ သက္ၾကီးရြယ္အုိေတြနဲ႔ ပါတ္ သက္ရင္ သူတုိ႔အခြင္႔ အေရးအတြက္လုပ္ေပးသည္႔တုိင္ ကြ်န္ေတာ္တုိ႔လုိက္နာေစာင္႔ထိန္းေပးရတဲ႔ လူ႔က်င္႔၀တ္ေတြအမ်ားၾကီး ရွိပါ တယ္။ ဓာတ္ပံုရိုက္တာ၊ အင္တာဗ်ဴးတာ၊ အကူအညီတစ္ခုခုေပးတာေတြမွာ လုိက္နာရတာေတြေပါ႔..။

 

ကြ်န္ေတာ္တုိ႔ဟာ လူ႔အခြင္႔အေရးလုပ္ငန္းစဥ္ေတြကို လုပ္ေနတယ္။ အမွန္ တရားကို သိသာထင္ရွားဖုိ႔ လုပ္ေနတယ္လုိ႔ ရိုးရိုးသား သား စိတ္ထားျပီး လုပ္ ေနၾကတယ္ဆုိရင္ သူ႔တုိ႔အတြက္ ၀ါ ကြ်န္ေတာ္တုိ႔ တုိက္ပြဲ၀င္ေပးေနတဲ႔ ဦးတည္အုပ္စု(Targeted group)ေတြရဲ႕ အသက္၊ အရွက္၊ ဂုဏ္သိကၡာပိုင္းကို ကိုယ္႔ေၾကာင္႔၊ ကိုယ္လုပ္ေပးမယ္႔ အျပဳအမူေၾကာင္႔ ထိခုိက္မသြားေအာင္ အလ်င္စဥ္း စားျပင္ဆင္ျပီးမွ လုပ္ေဆာင္သင္႔ပါတယ္။

 

ဥပမာ- ေက်းရြာတစ္ခုအတြင္း ၀င္သြားျပီး လူတစ္ဦးကိုေသာ္လည္းေကာင္း၊ လူတစ္စုတစ္ဖြဲ႔ကိုေသာ္လည္းေကာင္း စာရြက္စာ တမ္းမ်ားကိုင္ျပီး သို႔မဟုတ္ ကင္မရာ၊ ဗီဒီယုိကင္မရာ သို႔မဟုတ္ အသံဖမ္းစက္နဲ႔ အကူအညီယူျပီး သူတုိ႔ခံစားေနရတဲ႔ အတိဒုကၡ ေတြကို မွတ္တမ္းယူမယ္ဆုိရင္ ပထမဦးဆံုးေျပာျပ၊ ရွင္းျပရမွာက ကြ်န္ေတာ္တုိ႔ ေမးတဲ႔ေမးခြန္းေတြတုိင္းကို ေျဖဖုိ႔ သူတုိ႔မွာတာ ၀န္မရွိဘူး။ မေျဖခ်င္ဘူး။ မေျဖရဲဘူးဆုိရင္ မေျဖခြင္႔ရွိေၾကာင္႔ သူတုိ႔နားလည္ေအာင္ ရွင္းျပေပးရပါတယ္။(ကြ်န္ေတာ္တုိ႔ဟာ သတင္းေထာက္ေတြမဟုတ္သလုိ၊ သူတုိ႔ကံၾကမၼာကိုဆံုးျဖတ္စီရင္ႏုိင္ခြင္႔ရွိသူေတြ လံုး၀မဟုတ္ပါ။)

 

ေနာက္ျပီး သူတုိ႔နာမည္ေတြ၊ ေနရပ္ေတြကိုလည္း လံုျခံဳစြာ(မေဖာ္ျပလုိပါက) အသက္နဲ႔လဲျပီးကို ကာကြယ္ေပးထားမယ္ ဆုိတာကို လည္း သူတုိ႔စိတ္လံုျခံဳဖုိ႔အတြက္ ကတိက၀တ္ေပးခဲ႔ရမွာျဖစ္သလုိ တည္ေအာင္လည္းေစာင္႔ထိန္းရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ္တုိ႔က ေစတနာနဲ႔ျပဳမူသည္ဆုိေသာ္လည္း ထိခုိက္ လြယ္လူတန္းစားအတြက္ တစ္ဘ၀လံုးစာ ဘ၀ပ်က္သြားနိုင္တယ္ဆုိတာကို သိေစခ်င္ပါ တယ္။

 

ဥပမာတစ္ခုေပးလုိပါသည္။ တစ္ခါက လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔အစည္းမ်ား ေပါင္းစံုလွေသာေဒသတစ္ခုတြင္ ႏုိင္ငံတခါအဖြဲ႔အစည္း တစ္ခုမွ လူျဖဴတစ္ဦးက ကြင္းဆင္းျပီး ေဒသခံလူမႈေရးအဖြဲ႔မွ လူေတြကို လူ႔အခြင္႔အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈ နဲ႔ ပတ္သတ္ျပီး သူ႔ရံုးနဲ႔ သူ႔ထံ ကို ဖုန္းနဲ႔ဆက္သြယ္ သတင္းေပးႏိုင္တယ္ဆုိျပီး ေျပာခဲ႔တယ္။ ေဒသခံ၀န္ထမ္းကလည္း သူတုိ႔ေဒသမွာ လက္ခ်ိဳးေရလုိ႔လက္ တဖက္ပင္မျပည္႔ေသာ အမ်ားသံုးဖုန္းမွတဆင္႔ ထုိလူၾကီးထံ ဖုန္းဆက္ျပီး ခ်ိဳးေဖာက္မႈလို႔ယူဆရတဲ႔ သတင္းအခ်ိဳ႕ကို တုိင္ၾကား သတင္းပို႔ေပးခဲ႔ပါတယ္။

 

ေနာက္ဆက္တြဲအျဖစ္အပ်က္ကေတာ႔ သတင္းေပးတဲ႔ လူငယ္အဖြဲ႔ကို လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔က ဖမ္းဆီးစစ္ေဆးျပီးရန္ရွာခဲ႔သလုိ၊ အခ်ိဳ႕ ေဖာက္ခံလုိက္ရတဲ႔လူနဲ႔ မိသားစုအားလံုးဟာ ဘယ္ဆီေရာက္သြားမွန္းမသိ လံုး၀အစအနေပ်ာက္သြားေတာ႔တာပါဘဲ။ တကယ္ေတာ႔ အဲဒီလုိျပသနာတက္လာေတာ႔ ထုိလူျဖဴထံ ေမးျမန္းစံုစမ္းတဲ႔အခါမွာေတာ႔ သူ႔ရံုးကလည္း သူ႔ကိုအဲလုိအခြင္႔အာဏာမေပး လုိက္သ လုိ၊ သူ႔အဖြဲ႔အစည္းကလည္း အဲဒီလုပ္ငန္းစဥ္နဲ႔လုပ္ေနတဲ႔အဖြဲ႔အစည္းမ်ိဳး မဟုတ္ဘူးဆုိတာသြားေတြ႔ရတယ္။ ဒါေပမယ္႔ လူ႔အခြင္႔ အေရးခ်ိဳးေဖာက္ ခံလုိက္ရတဲ႔မိသားစုအခ်ိဳ႕ကေတာ႔ လံုး၀အစအနေပ်ာက္သြားရပါေတာ႔တယ္။

 

ကြ်န္ေတာ္တုိ႔ဟာ လူမႈ၀န္းက်င္ေတြမွာ လူ႔အခြင္႔အေရးျဖစ္ျဖစ္၊ လူမႈဖြံ႔ျဖိဳးေရးေတြျဖစ္ျဖစ္ မည္သည္႔လုပ္ငန္းစဥ္ကိုဘဲ လုပ္လုပ္ အဲလုိလုပ္မယ္လုိ႔ ေစတနာ႔၀န္ထမ္းစိတ္နဲ႔ျဖစ္ျဖစ္၊ လခစား၀န္ထမ္းသေဘာနဲ႔ျဖစ္ျဖစ္လုပ္ကိုင္ေတာ႔မယ္႔ လူဟာ Do No Harm Principleေတြ၊ Code of Conduct Principle ေတြကိုလည္း အလ်င္းသင္႔တုိင္း ေလ႔လာျပီး လက္ေတြ႔က်င္႔သံုးဖုိ႔လည္း လုိအပ္လွပါ တယ္။ ေဖာ္ျပပါ အဂၤလိပ္စကားေတြကို ဂူဂဲလ္မွာတင္ျပီးရွာၾကည္႔လုိက္ပါ။ အမ်ားၾကီးေတြ႔ရပါလိမ္႔မယ္။ ျမန္မာလုိျပန္ထားတာေတြ လည္း ရွိပါတယ္။

 

ကယ္ဆယ္ေရး၊ ဖြံ႔ျဖိဳးေရး လုပ္ငန္းမ်ားေဆာင္ရြက္ေနၾကတဲ႔ ကြ်န္ေတာ္ တုိ႔တစ္ဦးခ်င္း သို႔မဟုတ္ အဖြဲစည္းမ်ားအေနနဲ႔ မျဖစ္မေန လုိက္နာရမည္႔ အေျခခံ ဥပေဒမ်ားထဲက တစ္ခုမွာ “မိမိတုိ႔အေနျဖင္႔ သတင္းအခ်က္ အလက္မ်ားျပန္ၾကားရာတြင္လည္းေကာင္း၊ အမ်ားျပည္သူကို အသိေပး အေၾကာင္းၾကားရာတြင္လည္းေကာင္း၊ ေၾကာ္ျငာရာတြင္လည္းေကာင္း၊ ေဘးအႏၱရာယ္သင္႔၊ အတိဒုကၡ ေရာက္ေနသူမ်ားအား ေမွ်ာ္လင္႔ခ်က္ကင္းမဲ႔ ေန သည္႔သူမ်ားအေနျဖင္႔ မရႈျမင္မိေစဘဲ၊ ဂုဏ္သိကၡာရွိေသာ လူသားမ်ားအျဖစ္ အသိ အမွတ္ျပဳေဖာ္ျပ ႏုိင္ရမည္..။” လုိ႔ ရည္ညႊန္းေဖာ္ျပထားပါတယ္။ သူညႊန္းဆုိတာကို စည္းကမ္းလုိ႔တာင္မသံုးဘဲ လူမႈတာ၀န္ ထမ္းေဆာင္သူ မ်ား လုိက္နာရမည္႔ အေျခခံ ဥပေဒလို႔ အတိအလင္းေဖာ္ျပထားပါတယ္။

 

Do No Harm Principle မ်ားဆုိတာကေတာ႔ ကြ်န္ေတာ္တုိ႔ ေထာက္ပံ႔ေပး မယ္႔ အေထာက္အပံ႔အကူအညီ(ေငြေၾကး၊ ပစၥည္းတစ္စံု တရာ) ကိုအေၾကာင္းျပဳျပီး ဦးတည္အုပ္စု သို႔မဟုတ္ လူထုကို ထိခိုက္ေစႏိုင္တယ္ဆုိရင္ ေ၀ျခမ္းေထာက္ပံ႔မႈကို ျပန္လည္စဥ္းစားဖုိ႔၊ လံုး၀မလုပ္ဖုိ႔လုိတာမ်ိဳးကိုဆုိတာပါ။ မလုပ္ခင္ကၾကိဳတင္ စီစစ္ရပါတယ္။ တခါတေလ ကြ်န္ေတာ္တုိ႔ေ၀ျခမ္းေထာက္ပံ႔ ေပးလုိက္တဲ႔ အေထာက္အပံ႔ေၾကာင္႔ ေက်းရြာေဒသရဲ႕ ရွိရင္းစြဲတည္ျငိမ္မႈ၊ စည္းလံုးမႈ၊ ယဥ္ေက်းမႈကို ထိခိုက္သြားျပီး မူလရွိရင္းစြဲထက္ ပိုယုတ္ ေလ်ာ႔သြားမယ္ဆုိရင္ ကြ်န္ေတာ္တုိ႔လုပ္ရပ္ဟာ ၀ါးကူထုိးသလုိျဖစ္သြားျပီး DNH ကို အတိအလင္းခ်ိဳးေဖာက္လုိက္ျပီဆုိတာ သိရပါမယ္။

 

သတင္းတစ္ခုတင္မယ္။ ေ၀ငွမယ္။ အစည္းအေ၀းမွာတင္ျပမယ္ဆုိရင္ေတာင္ လူေနရပ္ေတြကို အထူးလွ်ိဳ႕၀ွက္ေစာင္႔ထိမ္းျပီး case no....ေတြေပးျပီးသြားပါတယ္။ အထူးသျဖင္႔ မုဒိန္းမႈ၊ ကေလးစစ္သား၊ မတရားလုပ္အားေပးခုိင္းေစမႈစတဲ႔ အာဏာရွိ အသိုင္း အ၀ိုင္းနဲ႔ ပါပတ္သတ္ရတဲ႔ ျပသနာရပ္မ်ိဳး၊ သတင္းရင္းျမစ္မ်ိဳးေတြမွာျဖစ္ပါတယ္။

 

လြန္ခဲ႔တဲ႔ ၆ ႏွစ္ေက်ာ္ေလာက္ကျဖစ္မယ္။ ထုိင္းႏိုင္ငံမွာ လူကုန္းကူးျပီးေရာင္းစားခံရတဲ႔ ျမန္မာအမ်ိဳးသမီးေလးတစ္ဦးကို ထုိင္းရဲနဲ႔ တုိင္ျပီး ရဲစခန္းမွာထား စစ္ေဆးေနခ်ိန္မွာ အမ်ိဳးသမီးေလးလံုျခံဳေရးကိုေသခ်ာမေပးထားတဲ႔အတြက္ လူသတ္သမားဟာ ရဲစခန္းထဲ ဆုိက္ကယ္ႏွင္႔၀င္လာျပီး ထုိအမ်ိဳးသမီးေလးကို ပစ္သတ္သြားတဲ႔ ျဖစ္ရပ္တစ္ခုရွိခဲ႔ဖူးပါတယ္။

 

ေက်းရြာေတြသြားျပီး ျပသနာအစေတြဆြဲထုတ္လာႏိုင္တာဟာ တဖက္က ေကာင္းကြက္ေတြရွိလာမယ္ဆုိတာ မေသခ်ာေပမယ္႔ ဆုိး ကြက္အေနနဲ႔က မိမိကိုထုိျပသနာကို ၀န္ခံတုိင္ၾကားလုိက္သူရဲ႕လံုျခံဳေရး၊ အရွက္သိကၡာစတာေတြကို ကြ်န္ေတာ္တုိ႔ ဘယ္လုိ တာ၀န္ယူမွာလည္း ဆုိတာကိုလည္ အလ်င္သံုးသပ္ျပီးမွ အခ်ိဳ႕ေသာသတင္းအခ်က္အလက္ေတြကို လူထုအၾကားထုတ္ေဖာ္ေျပာ ျပသင္႔ပါတယ္။

 

အထူးသျဖင္႔ ျပသနာမေျဖရွင္းမျပီးေသးမခ်င္း၊ တရားခံလုိ႔ ယူဆရသူ သို႔မဟုတ္ တရားခံစစ္ကို ေဖာ္ထုတ္အေရးယူမျပီးမခ်င္း ကြ်န္ေတာ္တုိ႔ စိတ္လႈပ္ရွားမႈကိုထိန္းသိမ္းႏိုင္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါဟာ လူ႔အခြင္႔အေရး၊ လူမႈ႔ဖြံ႔ျဖိဳးေရး လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္ေနသူေတြ အထူးလုိက္နာေစာင္႔ထိန္းရမယ္႔ တာ၀န္၀တၱ ရားေတြပါ။ အခြင္႔အေရးမေပၚခင္ ၀တၱရားကိုျပည္႔ေအာင္အလ်င္ျဖည္႔ေစခ်င္ပါတယ္။

အဲဒါေတြကို မေစာင္႔ထိမ္းႏိုင္ရင္ သို႔တည္းမဟုတ္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖုိ႔ အင္အားမရွိလွ်င္ သုိ႔တည္းမဟုတ္ မလုပ္လုိလွွ်င္ “လူ႔အခြင္႔အေရး”ဆုိတဲ႔ လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားကို ဦးေဆာင္ဦးရြက္ျပဳျပီး လူေရွ႕သူေရွ႕မထြက္ေစခ်င္ပါ။ မထြက္ဖုိ႔လည္းေတာင္းပန္ပါတယ္။ နာမည္ၾကီးခ်င္၊ ထင္ေပၚခ်င္လွ်င္ အျခားနည္းလမ္းေတြအမ်ားၾကီးရွိပါတယ္။ ေက်းဇူးျပဳျပီး ဆင္ျခင္ၾကပါလုိ႔ ေတာင္းပန္ပါတယ္။ လူထုဟာ ပင္ပန္းနာက်င္လွပါျပီ.....။ ။

 

ခ်စ္ခင္ေလးစားစြာျဖင္႔

စိမ္းခက္စိုး

(အဂၤါ) ေဖေဖာ္၀ါရီ ၁၉၊ ၂၀၁၃

ည - ၀၉ း ၄၁ နာရီ