စက္တင္ဘာ ၂၂၊ ၂၀၁၁
ေရးသူ။ ေအာင္ဒင္
ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ့ ေျမာက္ဖက္ဖ်ား၊ ကခ်င္ျပည္နယ္က ဧရာဝတီျမစ္ႀကီးရဲ့ မူလအစမွာ ျမစ္ဆုံဆည္ႀကီး တည္ ေဆာက္ေနတာကို ျမန္မာျပည္သူတရပ္လုံးက အုန္းအုန္းႂကြက္ႂကြက္ ကန္႔ကြက္ေနၾကပါတယ္၊ ဧရာဝတီ ျမစ္ႀကီးဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံ၊ ျမန္မာျပည္သူမ်ားရဲ့ အသက္ေသြးေၾကာႀကီးပါ၊ တ႐ုတ္ျပည္အတြက္ ေရအားလွ်ပ္ စစ္ဓာတ္ ေတြ ထုတ္လုပ္ေရာင္းခ်ဖို႔ ရည္႐ြယ္ခ်က္နဲ႔ တ႐ုတ္အစိုးရပိုင္ကုမၸဏီမ်ား ေဆာက္လုပ္ေနၾကတဲ့ ျမစ္ဆုံဆည္ ႀကီးဟာ ျမန္မာျပည္အတြက္ ႀကီးမားလွတဲ့ ျပန္ျပင္လို႔မရတဲ့ ပ်က္ဆီးဆုံး႐ႈံးမႈေတြကို ျဖစ္ေပၚ ေစမွာပါ၊ အခုအခ်ိန္ ကျဖင့္ ျမန္မာအာဏာပိုင္မ်ားအတြက္ အေျပာင္းအလဲတခုဆီ ေ႐ြ႕လ်ားရမည့္ အခ်ိန္ ပါပဲ၊ သူတို႔ဘယ္လို ရပ္ တည္ၾကမလဲ၊ ျပည္သူလူထုရဲ့ အသံကိုနားေထာင္၊ ျပည္သူလူထုရဲ့ ဆနၵကိုလက္ခံၿပီး ဒီမေကာင္းဆိုးဝါး စီမံ ကိန္းႀကီးကို ရပ္တန္႔ဖို႔ ႀကိဳးစားမွာလား? ဒါမွမဟုတ္ တ႐ုတ္အစိုးရရဲ့ အက်ိဳးစီးပြါးကို ကာကြယ္၊ တရုတ္က ေပးကမ္းေနတဲ့ အေထာက္အပံ့ေတြကို ဆက္လက္တပ္မက္ၿပီး ဆည္ႀကီးကို ဆက္ ေဆာက္ေစမွာလား? ျပည္သူ လူထုက ေရွ႕က ဖုန္းကြယ္ထားတာေတြကို ေဖာ္ထုတ္ၿပီး အမွန္တရားကို ပို၍ ပို၍သိခ်င္ေနခ်ိန္မွာ ေတြ႕ေနရတာ ကေတာ့ တ႐ုတ္အာဏာပိုင္မ်ားနဲ႔ ျမန္မာအာဏာပိုင္မ်ားရဲ့ မစားရ ဝခမန္းေျပာေနတဲ့ ဆည္ႀကီးေၾကာင့္ရရွိမည့္ အက်ိဳးစီးပြါးေတြအေၾကာင္း လိမ္ညာမႈေတြပါပဲ၊ သမၼတဦးသိန္း စိန္အစိုးရဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံကို တ႐ုတ္ႏိုင္ငံရဲ့ လက္ေအာက္ခံ ျဖစ္ေစေတာ့မွာလား?
(၁) အေစာ္ကားခံရတဲ့ ကခ်င္ျပည္သူမ်ား
ကခ်င္ျပည္သူမ်ားရဲ့ ျမစ္ဆုံဆည္ေဆာက္လုပ္ေရးကို ကန္႔ကြက္မႈက အင္မတန္မွ အားေကာင္း၊ ခိုင္မာ၊ ျပင္း ထန္လွတာ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္မ်ားကထဲကေန အခုအခ်ိန္အထိပါ၊ ဒါေပမည့္ တ႐ုတ္အာဏာပိုင္ေတြက ကခ်င္ ျပည္သူမ်ားက ျမစ္ဆံုဆည္နဲ႔ အျခားဆည္ႀကီးမ်ား ကခ်င္ျပည္နယ္တြင္းမွာ တည္ေဆာက္တာကို က်ယ္ က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ႀကိဳဆိုေထာက္ခံၾကတယ္လို႔ လိမ္ညာေႂကြးေၾကာ္ၾကပါတယ္။
ဟိုးဝါးဒူးဝါး ေဇာ္ဂမ္ ဆိုတာ ျမစ္ႀကီးနားမွာေနတဲ့ အမ်ားၾကည္ညိဳေလးစားတဲ့ ကခ်င္ေခါင္းေဆာင္တ ေယာက္ပါ၊ သူက တ႐ုတ္အစိုးရက ဒီဆည္ႀကီးေတြ ေဆာက္တာမွာ ရယ္႐ြယ္ခ်က္ႏွစ္ခုရွိတယ္လို႔ အခိုင္ အမာ ယံုၾကည္ပါ တယ္၊ သူက ဒီလိုေျပာပါတယ္၊ "ဒီေရကာတာ ကိစၥက ရည္႐ြယ္ခ်က္ႏွစ္ခု ရိွတယ္ ထင္ တယ္။ ပထမ ရည္႐ြယ္ ခ်က္က ေရအားလွ်ပ္ စစ္ရဖို႔၊ ဒုတိယ ရည္႐ြယ္ခ်က္က တ႐ုတ္ျပည္က ျမန္မာ ျပည္ကို ႀကိဳးကိုင္ဖို႔၊ လံုၿခံဳေရး ထိန္းခ်ဳပ္ဖို႔ ေရကာတာကို ဗံုးတလံုး ေထာင္ထားသလို လုပ္ထားတာ။ ဒါေၾကာင့္ ကိုယ့္ျပည္သူေတြ ေသမွာကို ေၾကာက္တဲ့ ေခါင္းေဆာင္ေတြက သူတို႔ (တ႐ုတ္) ဘာပဲေျပာေျပာ နားေထာင္ရေတာ့မွာပဲ။ ကိုယ့္ျပည္သူေတြ သန္းခ်ီေသဖို႔ ကိစၥျဖစ္သြားၿပီ။ စဥ္းစားစရာေတြ တသီတတန္းႀကီး ျဖစ္သြားၿပီ။ ဒါေၾကာင့္ ေတာ္ေတာ္ေၾကာက္ တယ္။ ငါတို႔ အက်ိဳးကနည္းၿပီး၊ သူတို႔ အက်ိဳးကမ်ားေနတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း လက္မွတ္ထိုး အႀကံဳျပဳခဲ့တယ္။ အရင္ဆံုး လက္မွတ္ထိုးခဲ့တယ္။ ေခၚခဲ့ရင္လဲေျပာစရာ အမ်ားႀကီးရိွပါတယ္။" ဒူးဝါးေဇာ္ဂမ္ဟာ သူ႔ဘဝသက္ တမ္းမွာ ဆည္ေတြက်ိဳးေပါက္လို႔ ျမစ္ႀကီးနားၿမိဳ႕ႀကီး ေရလႊမ္းခံရတာ အႀကိမ္ႀကိမ္ႀကဳံဖူးခဲ့သူပါ၊ သူအတြက္ေတာ့ ျမစ္ႀကီးနားၿမိဳ႕နဲ႔ ၁၈ မိုင္ေလာက္အကြာမွာ တည္ရွိမည့္ အထပ္ ၅၀ အေဆာက္အအံု တခုေလာက္ျမင့္မားမည့္ ျမစ္ဆံုဆည္ႀကီးဟာ အခ်ိန္မေ႐ြး ေပါက္ကြဲမည့္ ဗုံးအႀကီးႀကီးတခုပါပဲ၊ ကခ်င္ျပည္သူေတြဟာ ဒီဆည္ႀကီးေတြ ငလ်င္နဲ႔ မိုးသည္းထန္ျခင္း စတဲ့သဘာဝေဘးရန္ေၾကာင့္ျဖစ္ေစ၊ လူသားရဲ့အမွား ခ်ိဳ႕႐ြင္းခ်က္ေၾကာင့္ျဖစ္ေစ၊ ၿပိဳက်ပ်က္စီးၿပီး သူတို႔ရဲ့ ၿမိဳ႕၊ ႐ြာေတြ ေရလႊမ္းဖ်က္ဆီးခံရမွာကို ေၾကာက္ရြံ႕စိတ္နဲ႔ ရွင္သန္ေနၾကရမွာပါ၊ ဒါေၾကာင့္လဲ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္ ေမလမွာ ျမန္မာစစ္အစိုးရနဲ႔ တ႐ုတ္အစိုးရတို႔ ကခ်င္ျပည္ နယ္အတြင္းမွာ ဆည္ႀကီး ၇ ခု ေဆာက္ဖို႔ သေဘာတူလိုက္ၾကတယ္ဆိုတဲ့ သတင္းကို ၾကားၾကားခ်င္း ဒူးဝါးေဇာ္ဂမ္နဲ႔ ကျခားကခ်င္ ေခါင္းေဆာင္ ၁၁ ဦးဟာ ျမန္မာစစ္အုပ္စုေခါင္းေဆာင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီးသန္းေ႐ႊဆီကို စာတေစာင္ လက္မွတ္ေရး ထိုးေပးပို႔ျပီး ကန္႔ကြက္ခဲ့ၾကပါတယ္၊ သူတို႔ခ်ည္းပဲလားဆိုေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး၊ ကခ်င္ျပည္နယ္မွာေနထိုင္ၾကတဲ့ ေထာင္နဲ႔ ခ်ီတဲ့ ကခ်င္ျပည္သူေတြ၊ ျမန္မာႏိုင္ငံတဝွမ္းလုံးက ျပည္သူေတြက ဒီဆည္ေဆာက္လုပ္ေရးကို ရပ္တန္႔ဖို႔ တ႐ုတ္နဲ႔ ျမန္မာ အာဏာပိုင္မ်ားထံ အႀကိမ္ႀကိမ္ ေတာင္းဆိုခဲ့၊ ေတာင္းဆိုေနၾကတာ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္က တဲကပါ၊ ဒါေပမည့္ တရုတ္အစိုးရကေတာ့ ဒီအသံေတြကို လုံးလုံးလ်ားလ်ားမ်က္ကြယ္ျပဳၿပီး ဆည္တည္ ေဆာက္ေရးကို ဆက္လက္ေဆာင္႐ြက္ဖို႔ ပိုင္းျဖတ္ထားပံုရပါတယ္။
စက္တင္ဘာလ ၁၇ ရက္၊ ၂၀၁၁ မွာ ဧရာဝတီျမစ္ဆံုဆည္စီမံကိန္းနဲ႔ ပါတ္သက္ၿပီး အလုပ္႐ုံေဆြးေႏြးပြဲ (၃/၂၀၁၁)ကို ေနျပည္ေတာ္မွာ အမွတ္ (၁) လွ်ပ္စစ္စြမ္းအားဝန္ႀကီးဌာနက ဦးေဆာင္က်င္းပခဲ့ၿပီး ဒီစီမံ ကိန္းနဲ႔ ပါတ္သက္ေနတဲ့ ဝန္ႀကီးဌာနမ်ား၊ ပညာ႐ွင္မ်ား၊ တ႐ုတ္အစိုးရ ကုမၸဏီကိုယ္စားလွယ္မ်ားက ျမစ္ဆံု ဆည္တည္ ေဆာက္ေရးနဲ႔ ပါတ္သက္ၿပီး စာတမ္းေတြ တင္သြင္းခဲ့ၾကပါတယ္၊ အဲဒီေဆြးေႏြးပြဲမွာ တ႐ုတ္ အစိုးရဘက္က CPI Yunnan International Power Investment Co., Ltd (CPIYN) ရဲ့ ဥကၠဌ မစၥတာလီ (Mr. Li Guanghua) တက္ေရာက္ၿပီး "ဧရာဝတီျမစ္ဝွမ္းေဒသ ေရအားလွ်ပ္စစ္စီမံကိန္းမ်ား တည္ေဆာက္ ျခင္းသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံလွ်ပ္ စစ္စြမ္းအားလုပ္ငန္းမ်ားအတြက္ မဟာဗ်ဴဟာက်ေသာ ေ႐ြးခ်ယ္မႈျဖစ္သည္" (Ayeyawady Basin Hydro power Projects are Strategic Selection for Myanmar Electric Power Industry) လို႔ ေခါင္းစဥ္ တပ္ထားတဲ့ စာမ်က္ႏွာ ၃ဝ ႐ွိတဲ့ စာတမ္းတေစာင္ကို တင္သြင္းခဲ့ပါတယ္၊ အဲဒီစာတမ္းမွာ မစၥတာလီက "ကခ်င္လူမ်ိဳးမ်ားသည္ ျမစ္ဆံုဆည္ေဆာက္လုပ္ေရးလုပ္ငန္းကို ေထာက္ခံၾက သည္" လို႔ တင္ျပသြားပါတယ္၊ သူက ဒီလိုေျပာပါတယ္၊ စီမံကိန္းနဲ႕ပါတ္သက္ၿပီး ေလ့လာသုံးသပ္တဲ့ အဖြဲ႕ အစည္းေတြဟာ မတူညီတဲ့ ဘာသာ တရား၊ ဘဝ၊ လူမ်ိဳးစု၊ ပညာေရး ေနာက္ခံအသီးသီးက ေဒသခံျပည္သူ ေတြကို သူတို႔ရဲ့ သေဘာထားစစ္တမ္း ေတြကို ေကာက္ခံခဲ့ပါတယ္တဲ့၊ အဲဒီစစ္တမ္းေတြအရ သေဘာထား ေပးသူေပါင္းရဲ့ ၈၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေက်ာ္က ေရ အားလွ်ပ္စစ္စီမံကိန္းဟာ ေဒသခံျပည္သူေတြအတြက္ အလုပ္ အကိုင္ အခြင့္အလမ္းေတြနဲ႔ ဝင္ေငြျမင့္မားမႈေတြ ဖန္တီးေပးလိမ့္မယ္လို႔ ယံုၾကည္ၾကပါသတဲ့၊ ၆၂ ရာခိုင္ႏႈန္း ေက်ာ္က ေရအားလွ်ပ္စစ္စီမံကိန္းဟာ ေဒသတခုလုံး ရဲ့ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္မႈနဲ႔ စီးပြါးေရးကို သိသိသာသာ ျမႇင့္တင္ေပးလိမ့္မယ္လို႔ ယံုၾကည္ၾကပါသတဲ့၊ ၿပီးေတာ့ သေဘာ ထားေပးသူအမ်ားစုက ႏိုင္ငံရဲ့ ဖြံ႕ၿဖိဳး တိုးတက္မႈနဲ႔ စီမံကိန္းေဆာင္႐ြက္မႈမ်ားကို ေထာက္ခံၾကပါသတဲ့၊ မလြဲမ ေရွာင္သာ ၁၄ ရာခိုင္ႏႈံးေလာက္က မေထာက္ခံေၾကာင္းေျပာရာမွာေတာင္မွ မစၥတာလီက အဲဒီလူေတြဟာ စီမံ ကိန္းေဒသ ျမစ္ဆုံကေန ပထမ ဆုံး ေ႐ႊ႕ေျပာင္းေပးရမည့္ တန္ဖဲေက်း႐ြာကျဖစ္ၿပီး ဒီစီမံကိန္း ေကာင္းေၾကာင္းကို အေသအခ်ာ နားမလည္ ၾကလို႔ျဖစ္တယ္လို႔ ဆင္ေျခေပးပါေသးတယ္။
အဲဒီ စစ္တမ္းေတြကို ဘယ္တုံးက၊ ဘယ္သူေတြက၊ ဘယ္သူေတြကို၊ ဘယ္မွာ၊ ဘယ္လိုရွင္းျပၿပီး ေကာက္ယူ ခဲ့တယ္ဆိုတာေတာ့ သူက ရွင္းမျပပါဘူး၊ ကခ်င္လူမ်ိဳးမ်ားက ဆည္တည္ေဆာက္ေရးစီမံကိန္းမ်ားကို ေထာက္ခံ ၾကတယ္လို႔ သူ အ႐ွင္းဆုံးနဲ႔ ေမာက္ေမာက္မာမာ ေႂကြးေၾကာ္လိုက္တာကေတာ့ ဒီျမစ္ဆံုဆည္ ေဆာက္လုပ္ ေရးကို ရပ္တန္႔ဖို႔ နည္းလမ္းေပါင္းစံုနဲ႔ တစိုက္မတ္မတ္ေတာင္းဆိုေနၾကတဲ့ ကခ်င္ျပည္သူမ်ား ကို အႀကီးအက်ယ္ ေစာ္ကားလိုက္တာပါပဲ။
(၂) ျမန္မာပညာရွင္မ်ား၏ကန္႕ကြက္ခ်က္ကို မ်က္ကြယ္ျပဳျခင္း
မစၥတာလီက ေျပာပါေသးတယ္၊ သူတို႔ ကုမၸဏီဟာ ပါတ္ဝန္းက်င္ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေ႐ွာက္ေရးကို အထူးဂ႐ု စိုက္ပါတယ္ တဲ့၊ ဒါေပမည့္ လက္ေတြ႕မွာေတာ့ သူတို႔ဟာ သူတို႔ရဲ့ အလိုဆနၵနဲ႔ မကိုက္ညီတဲ့၊ သူတို႔ရဲ့ ဆည္စီမံ ကိန္းကို မေထာက္ခံတဲ့၊ ျမန္မာပညာရွင္မ်ားတင္ျပတဲ့၊ ပါတ္ဝန္းက်င္ထိခိုက္မႈဆိုင္ရာ သုံးသပ္ခ်က္ အစီရင္ခံစာ ကို လုံးဝလွစ္လ်ဴ႐ႉထားတာ ေတြ႕ရပါတယ္၊သူ႔အဆိုအရ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလမွာ CPI ကငွါးရမ္းထားတဲ့ တ႐ုတ္၊ ျမန္မာ ပညာရွင္ အေယာက္ ၁၀၀ ေက်ာ္ဟာ ဧရာဝတီျမစ္ဖ်ားက ျမစ္ဆံုေနရာ တဝိုက္မွာ ကြင္းဆင္းစစ္ ေဆးမႈေတြ ၆ လေက်ာ္ ေဆာင္႐ြက္ခဲ့ပါတယ္ တဲ့၊ ျမန္မာပညာရွင္ေတြက BANCA လို႔ေခၚတဲ့ Biodiversity And Nature Conservation Association ကျဖစ္ၿပီး တ႐ုတ္ပညာရွင္ေတြကေတာ့ CISPDR လို႔ အတိုေကာက္ ေခၚတဲ့ Changjiang Institute of Survey, Planning, Design and Research ကျဖစ္ပါတယ္၊ အဲဒီပညာရွင္ ေတြဟာ ကြင္းဆင္းစစ္ေဆးမႈေတြၿပီးတဲ့ေနာက္ အျပန္အလွန္ ေဆြးေႏြးမႈေတြကို ၂၀၀၉ ခု ဇြန္လ နဲ႔ စက္တင္ ဘာလအတြင္း ျမစ္ႀကီးနား၊ ဝူဟန္ နဲ႔ အျခားေနရာေတြမွာ အႀကိမ္ႀကိမ္ျပဳလုပ္ခဲ့ပါတယ္ တဲ့၊ အဲဒီေနာက္ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္ မတ္လမွာ CISPDR က ဧရာဝတီျမစ္ဖ်ားက ဆည္တည္ေဆာက္ေရးလုပ္ငန္းမ်ားေၾကာင့္ ပါတ္ဝန္းက်င္ ထိခိုက္မႈ ေလ့လာသုံးသပ္ခ်က္အစီရင္ခံစာ (Environmental Impact Assessment) (EIA) ကို CPI ထံ တင္ျပပါတယ္ တဲ့၊ အဲဒီ CISPDR ကတင္သြင္းတဲ့ EIA က ဆည္တည္ေဆာက္ေရးလုပ္ငန္းကို ပါတ္ဝန္းက်င္ထိ ခိုက္မႈ အနည္းအက်ဥ္းသာ ရွိလို႔ လုပ္သင့္ေၾကာင္း ေထာက္ခံတင္ျပပါသတဲ့၊ ဒါေပမည့္ မစၥတာ လီ က ျမစ္ဆံု ဆည္တည္ေဆာက္ေရးကို စြန္႕လႊတ္ဖို႕အၾကံျပဳတဲ့ ျမန္မာပညာရွင္မ်ား BANCA ကတင္ျပတဲ့ EIA ကိုေတာ့ လုံးဝကိုးကားျခင္းမရွိခဲ့ပါ။
အဲဒီ အလုပ္႐ံုေဆြးေႏြးပြဲမွာပဲ BANCA ရဲ့ ဥကၠဌျဖစ္တဲ့ ေဒါက္တာထင္လွကလဲ စာတမ္းတေစာင္ တင္သြင္း ပါတယ္၊ သူ႔စာတမ္းကေန မစၥတာလီနဲ႔ မတူတဲ့၊ ပိုၿပီးမွန္တဲ့ အခ်က္အလက္ေတြကို သိခြင့္ရလိုက္ပါတယ္၊ ကြင္းဆင္းစစ္ေဆးတဲ့ ပညာရွင္ ၁၀၀ ေက်ာ္ဆိုေပမည့္ BANCA က ျမန္မာပညာရွင္ေပါင္းက ၈၄ ေယာက္ ပါဝင္တာမို႔ တ႐ုတ္ပညာရွင္မ်ားရဲ့ အေရအတြက္က ၃၀ ေက်ာ္ ၄၀ ေလာက္ပဲရွိမယ္လို႔ နားလည္ရပါတယ္၊ ျမစ္ႀကီးနားတဝိုက္က ဆည္ေဆာက္ဖို႔ ရည္႐ြယ္တဲ့ ေနရာမ်ားမွာ စံုစမ္းစစ္ေဆးဖို႔ အခ်ိန္ ၇ လ သတ္မွတ္ ထားေပမည့္ တရုတ္ပညာ႐ွင္မ်ားဘက္က အကန္႕အသတ္ေတြေၾကာင့္ ၂၀၀၉ ခု ဇနၷဝါရီ လလယ္ကေန ဇြန္လအထိ ၅ လပဲ စစ္ေဆးခ်ိန္ရပါသတဲ့၊ ၿပီးေတာ့ BANCA က ျမန္မာပညာရွင္မ်ားဟာ ျမန္မာနဲ႔ တ႐ုတ္ အစိုးရအၾကား ခ်ဳပ္ဆိုတဲ့ စာခ်ဳပ္စာတမ္းမ်ား၊ နားလည္မႈ စာခြၽန္လႊာမ်ားကိုလဲ ေလ့လာခြင့္ မရရွိခဲ့ပါတဲ့၊ ပူးတြဲကြင္းဆင္း စစ္ေဆးမႈ ၿပီးတဲ့ေနာက္ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလ မွာ ျမန္မာပညာရွင္ မ်ားက EIA အစီရင္ခံစာမူၾကမ္းကို CPI ထံ တင္ျပခဲ့ၿပီး ၂၀၁၀ ခု၊ မတ္လမွာ အၿပီးသတ္အစီရင္ခံစာကို CPI ထံ တင္သြင္းခဲ့တယ္လို႔ သိရပါတယ္။
BANCA ရဲ့အစီရင္ခံစာထဲမွာ ျမန္မာပညာရွင္မ်ားက တ႐ုတ္အာဏာပိုင္မ်ားကို "ျမစ္ဆံုဟာ ကခ်င္တိုင္းရင္း သား မ်ားအတြက္ေရာ၊ ျမန္မာႏိုင္ငံသားမ်ား အားလုံးအတြက္ပါ အင္မတန္ႀကီးမားလွတဲ့ ယဥ္ေက်းမႈအေမြ အႏွစ္ႀကီး ျဖစ္တာမို႔ ျမစ္ဆံုဆည္တည္ေဆာက္ေရးကို စြန္႔လႊတ္ဖို႔" အႀကံျပဳထားပါတယ္၊ ၿပီးေတာ့လဲ ေရအား လွ်ပ္စစ္ ဓာတ္ထုတ္လုပ္ဖို႔အတြက္ ကခ်င္ျပည္နယ္အတြင္းမွာ အဆင့္ဆင့္ထပ္ၿပီးတည္ေဆာက္မည့္ အႀကီး စားနဲ႔ အလတ္စား ဆည္ႀကီးမ်ားဟာ ဧရာဝတီ ျမစ္ႀကီးရဲ့ ဖြဲ႕စည္းမႈ၊ ေရေနသတၱဝါမ်ား၊ ဇီဝေဗဒနဲ႔ စိုက္ပ်ိဳးေျမမ်ားအေပၚ ဆိုးဝါးတဲ့ သက္ေရာက္မႈေတြ ရွိမွာျဖစ္တဲ့အျပင္ ျမန္မာႏိုင္ငံသားမ်ားအားလုံးရဲ့ ဘဝ ေတြကို ႀကီးမားစြာ ထိခိုက္ေစမွာ ေသခ်ာသေလာက္ ႐ွိပါတယ္" လို႔ ႐ွင္းျပထားပါတယ္၊ ဒါေၾကာင့္လဲ BANCA ပညာ႐ွင္မ်ားက CPI ကို "ျမစ္ဆံုဆည္ေဆာက္လုပ္ေရးကို စြန္႔လႊတ္ၿပီး ယင္းဆည္ႀကီးအစား ျမစ္ဆံုရဲ့ အထက္ဖက္ ေမခနဲ႔ မလိခ ျမစ္ႏွစ္စင္းေပၚက သင့္ေတာ္မည့္ ေနရာ ၂ ခုမွာ အေသးစားဆည္ ႏွစ္ခုအစားထိုးေဆာက္လုပ္ဖို႔" အႀကံျပဳထား ပါတယ္။
ျမန္မာပညာ႐ွင္မ်ားရဲ့ အစီရင္ခံစာနဲ႔ အႀကံျပဳခ်က္ေတြကို တ႐ုတ္အာဏာပိုင္မ်ား စိတ္ႀကိဳက္မေတြ႕တာ ထင္႐ွား ပါတယ္၊ BANCA က အာဏာပိုင္မ်ားကို ကခ်င္ျပည္နယ္အတြင္း ေရအားလွ်ပ္စစ္ထုတ္လုပ္ေရး စီမံကိန္းမ်ားကို အတည္ျပဳေၾကာင္း မဆုံးျဖတ္ခင္ သိပံၸနည္းက် လူမႈဘဝထိခိုက္မႈဆိုင္ရာ ေလ့လာသုံးသပ္ ခ်က္ေတြကို အရည္ အခ်င္းျပည့္ဝတဲ့ လူမႈေရးသိပံၸပညာရွင္မ်ားနဲ႔ ေဆာင္႐ြက္သင့္ေၾကာင္း အႀကံျပဳသလို ဆည္မ်ား ေဆာက္လုပ္ ျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာႏိုင္တဲ့ ေကာင္းက်ိဳး၊ ဆိုးက်ိဳး အလားအလာေတြကို စီမံကိန္းေတြကို အတည္မျပဳခင္ ေသေသခ်ာခ်ာ မွ်မွ်တတ သုံးသပ္ဖို႔ အေလးအနက္တိုက္တြန္း ထားပါ ေသးတယ္၊ ဒါေပမည့္လဲ ျမန္မာပညာရွင္ မ်ားရဲ့ တာဝန္သိသိတင္ျပမႈေတြကို တ႐ုတ္အာဏာပိုင္မ်ားက အလြယ္တကူပဲ အမိႈက္ပံုထဲ လႊတ္ပစ္လိုက္ၾက ပါတယ္၊ အဲဒီေနာက္ သူတို႔ရဲ့ တ႐ုတ္ပညာရွင္မ်ားက တင္သြင္းတဲ့ ျမစ္ဆုံဆည္တည္ေဆာက္ေရးကို ေထာက္ခံ တဲ့ EIA အစီရင္ခံစာကိုသာ ျမန္မာအာဏာပိုင္ မ်ားထံ တ႐ုတ္ပညာ႐ွင္မ်ားနဲ႔ ျမန္မာပညာ႐ွင္မ်ား ပူးတြဲ ေရးသားတဲ့ အစီရင္ခံစာအျဖစ္ တင္ျပၿပီး ေဆာက္ လုပ္ခြင့္ရယူခဲ့တယ္လို႔ ယူဆရပါတယ္၊ ဒီလိုနဲ႔ ျမစ္ဆံုဆည္နဲ႔တကြ အျခားဆည္ႀကီးမ်ားကို ကခ်င္ျပည္နယ္ အတြင္းမွာ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္က စၿပီး ေဆာက္လုပ္ေနပါၿပီ။
အလုပ္႐ွင္ျဖစ္တဲ့ CPI နဲ႔ ခ်ဳပ္ဆိုထားတဲ့ ကန္ထ႐ိုက္စာခ်ဳပ္အရ BANCA ဟာ သူ႔ EIA အစီရင္ခံစာကို အမ်ားျပည္သူထံ ခ်ျပခြင့္မရွိဘူးလို႔ ေဒါက္တာထင္လွ ကေျပာပါတယ္၊ ဒါေပမည့္လဲ သူကပဲ ပါတ္ဝန္းက်င္ ထိခိုက္မႈ ေလ့လာသုံးသပ္ခ်က္ဆိုတာ တႀကိမ္တခါထဲ လုပ္ၿပီး ေက်နပ္ရမည့္ ကိစၥမဟုတ္ပဲ အႀကိမ္မ်ားစြာ လုပ္ဖို႔၊ ျပည္ သူလူထု သိနားလည္မႈနဲ႔ ပါဝင္မႈ၊ လူထုရဲ့ အႀကံေပးခ်က္ေတြကို ထည့္သြင္းစဥ္းစားဖို႔လိုအပ္တဲ့ လုပ္ငန္းစဥ္တခု ျဖစ္တယ္လို႔ ေဆြးေႏြးသြားပါတယ္၊ သူ႔ရဲ့ အထင္႐ွားဆုံး တိုက္တြန္းခ်က္ကေတာ့ အာဏာ ပိုင္ေတြအေနနဲ႔ ေနာက္ထပ္က်န္ရွိေနေသးတဲ့ ေလ့လာသုံးသပ္မႈေတြကို ဆက္လက္ေဆာင္႐ြက္ဖို႔ပါ။
အလုပ္႐ွင္ျဖစ္တဲ့ CPI နဲ႔ ခ်ဳပ္ဆိုထားတဲ့ ကန္ထ႐ိုက္စာခ်ဳပ္အရ BANCA ဟာ သူ႔ EIA အစီရင္ခံစာကို အမ်ားျပည္သူထံ ခ်ျပခြင့္မရွိဘူးလို႔ ေဒါက္တာထင္လွ ကေျပာပါတယ္၊ ဒါေပမည့္လဲ သူကပဲ ပါတ္ဝန္းက်င္ ထိခိုက္မႈ ေလ့လာသုံးသပ္ခ်က္ဆိုတာ တႀကိမ္တခါထဲ လုပ္ၿပီး ေက်နပ္ရမည့္ ကိစၥမဟုတ္ပဲ အႀကိမ္မ်ားစြာ လုပ္ဖို႔၊ ျပည္ သူလူထု သိနားလည္မႈနဲ႔ ပါဝင္မႈ၊ လူထုရဲ့ အႀကံေပးခ်က္ေတြကို ထည့္သြင္းစဥ္းစားဖို႔လိုအပ္တဲ့ လုပ္ငန္းစဥ္တခု ျဖစ္တယ္လို႔ ေဆြးေႏြးသြားပါတယ္၊ သူ႔ရဲ့ အထင္႐ွားဆုံး တိုက္တြန္းခ်က္ကေတာ့ အာဏာ ပိုင္ေတြအေနနဲ႔ ေနာက္ထပ္က်န္ရွိေနေသးတဲ့ ေလ့လာသုံးသပ္မႈေတြကို ဆက္လက္ေဆာင္႐ြက္ဖို႔ပါ။
(၃) မေသခ်ာတဲ့ အက်ိဳးအျမတ္မ်ားနဲ႔ ေသခ်ာတဲ့ ဆုံး႐ွုံးမႈမ်ား
တ႐ုတ္၊ ျမန္မာ အာဏာပိုင္မ်ားက ဆည္ႀကီးေတြ တည္ေဆာက္ၿပီးစီးရင္ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ အက်ိဳးအျမတ္ ေတြ အမ်ားႀကီးရရွိလာလိမ့္မယ္ ဆိုၿပီး ခ်ဲ႕ကားေျပာေနၾကပါတယ္၊ အဲဒီလို မေသခ်ာတဲ့ အက်ိဳးအျမတ္ေတြ ကို ထပ္ခါထပ္ခါေျပာၿပီး လူထုကို စည္း႐ုံးေနေပမည့္ ေသခ်ာလွတဲ့ ဆုံး႐ွုံးမႈေတြကိုေတာ့ မသိခ်င္ေယာင္ ေဆာင္ ေနၾကပါတယ္၊ မစၥတာလီက ဒီေရအားလွ်ပ္စစ္စီမံကိန္းႀကီးေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ့ စီးပြါးေရးဟာ တဟုန္ထိုး ထိုးတက္လာမယ္၊ စီမံကိန္းႀကီးတခုလုံးက အေမရိကန္ေဒၚလာ သန္း ႏွစ္ေသာင္းေက်ာ္ကုန္က် မွာမို႔ ဒီစီမံကိန္းႀကီး ၿပီးသြားရင္ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ့ ပံုေသပိုင္ဆိုင္မႈ (Fixed Assets) ထဲမွာ ေနာက္ထပ္ အေမရိကန္ေဒၚလာ သန္း ႏွစ္ေသာင္း တိုးလာလိမ့္မယ္လို႔ ဆိုပါတယ္၊ ဒီစီမံကိန္းႀကီးမ်ားၿပီးရင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ က ႏွစ္စဥ္ထုတ္လုပ္မည့္ လွ်ပ္စစ္ ဓာတ္အား မီဂါဝတ္ ၂၀၀၀၀ ရဲ့ ၁၀ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ မီဂါဝတ္ ၂၀၀၀ ကို အလကားရမယ္၊ လုပ္ငန္းလည္ပတ္ေနတဲ့ အႏွစ္ ၅၀ အတြင္းမွာ ျမန္မာအစိုးရအတြက္ ႏိုင္ငံျခားေငြ အက်ိဳး အျမတ္ အေမရိကန္ေဒၚလာ သန္းေပါင္း ငါး ေသာင္းေလးေထာင္ ရမယ္၊ လမ္းေတြ၊ တံတားေတြ၊ ငလ်င္ တိုင္းတာေရးစခန္းေတြအမ်ားၾကီးလဲ တ႐ုတ္အစိုးရက အခမဲ့ ေဆာက္ေပးဦးမယ္၊ အလုပ္အကိုင္ေတြ အမ်ား ႀကီးလဲ ဖန္တီးေပးမယ္၊ ၿပီးေတာ့ ကန္ထ႐ိုက္စာခ်ဳပ္ပါ သေဘာတူညီခ်က္အရ ဒီဆည္ႀကီးေတြကို ေဆာက္ လုပ္ၿပီး အႏွစ္ ၅၀ လည္ပါတ္ၿပီးရင္ ျမန္မာအစိုးရကို အခမဲ့့ လႊဲေျပာင္းေပးမွာျဖစ္လို႔ က်ေနာ္တို႔ ႏိုင္ငံက ဒီဆည္ႀကီးေတြကို အခမဲ့ ပိုင္ဆိုင္ႏိုင္လိမ့္မယ္လို႔ ဆိုပါတယ္၊ သူ ေျပာသမွ် ေတြက ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ အေကာင္းေတြခ်ည္းပါပဲ။
ဒါေပမည့္ အဲဒီ အက်ိဳးအျမတ္ေတြဟာ တကယ္ျဖစ္လာဖို႔ အေတာ့္ကို အခြင့္အလမ္းနည္းပါတယ္၊ လက္ေတြ႕ ဘဝမွာ ဒီေလာက္ႀကီးမားတဲ့ ဆည္ႀကီးေတြ ေဆာက္ရာမွာ ကုန္က်စားရိတ္က ခန္႔မွန္းတာထက္ပိုမ်ားတတ္၊ ေဆာက္လုပ္ေရးကာလက ခန္႔မွန္းတာထက္ ပိုၾကာျမင့္တတ္ၿပီး ထြက္လာတဲ့ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အားကလဲ ေမွ်ာ္လင့္ တာထက္ ပိုနည္းတတ္တယ္ ဆိုတာ ႏိုင္ငံတကာ ဆည္မ်ားရဲ့ အေတြ႕အၾကဳံအရ သိေနရပါတယ္၊ လက္တင္ အေမရိကတိုက္က အာဂ်င္တီးနား ႏိုင္ငံနဲ႔ ပါရာေဂြးႏိုင္ငံ ႏွစ္ခုၾကားမွာ ေဆာက္ထားတဲ့ ေရခရီတာဆည္ႀကီး (The Yacyreta Dam) ကို နမူနာေပးခ်င္ပါတယ္၊ အဲဒီဆည္ႀကီးကို အာဂ်င္တီးနား သမၼတေဟာင္း ကာလို႔စ္ မီနန္ (Carlos Menem) က "အလြဲသုံးစားလုပ္မႈမ်ား၏ အထိန္းအမွတ္ မွတ္တိုင္ႀကီး" (Monument to Corruption) လို႔ အမည္ေပးခဲ့ပါတယ္၊ ေဆာက္လုပ္ေရးကုန္က်စားရိတ္က မူလခန္႔မွန္းထားတဲ့ ေဒၚလာ သန္း ေပါင္း ႏွစ္ေထာင့္ခုႏွစ္ရာ ထက္အဆမ်ားစြာပိုၿပီး ေဒၚလာ သန္းေပါင္း တစ္ေသာင္းတစ္ေထာင့္ငါးရာ ကုန္က်ခဲ့ ပါတယ္၊ ေဆာက္လုပ္ခ်ိန္ကာလကလဲ သတ္မွတ္ထားတာထက္ ပိုၾကာၿပီး ၁၉၈၃ က စတာ ၁၉၉၄ က်မွၿပီးပါ တယ္၊ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အား တႏွစ္ကို မီဂါဝတ္ ၃၁၀၀ ထုတ္ဖို႔ ရည္႐ြယ္ထားတာမို႔ ျမစ္ဆံုဆည္ရဲ့ တဝက္ေလာက္ ပဲ ရွိပါတယ္၊ ဒါေပမည့္ လုပ္ငန္းစတင္လည္ပါတ္တဲ့ ၁၉၉၄ ကစၿပီး ဒီႏွစ္ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္အထိ ေမွ်ာ္လင့္ထားတဲ့ လွ်ပ္စစ္ပမာဏရဲ့ ၆၀ ရာခိုင္ႏႈန္းပဲ ႏွစ္စဥ္ ထုတ္လုပ္ႏိုင္ပါတယ္၊ ေနာက္လဲ တိုးလာႏိုင္စရာမရွိပဲ ဆက္ၿပီး ေလ်ာ့သြားဖို႔ပဲ ရွိပါတယ္၊ ဒါဟာျဖင့္ မွန္းေခ် နဲ႔ မကိုက္တတ္တဲ့ ေရအားလွ်ပ္စစ္ထုတ္လုပ္ေရး ဆည္ၾကီးမ်ားရဲ့ ထင္ရွားတဲ့ နမူနာတခုပါ။
ဒီဥပမာနဲ႔ အျခားေသာ အေတြ႕အႀကဳံမ်ားအရ ျဖစ္ႏိုင္ေျခပိုမ်ားတာက ျမစ္ဆံုဆည္အပါအဝင္ ကခ်င္ျပည္ နယ္မွာ ေဆာက္ေနတဲ့ ဆည္ႀကီးမ်ားဟာ ခန္႔မွန္းတာထက္ပိုၿပီး ကုန္က်ႏိုင္တယ္၊ ေဆာက္လုပ္ခ်ိန္္ကာလလဲ ပိုၾကာ ႏိုင္တယ္၊ ၿပီးေတာ့ ထုတ္လုပ္ႏိုင္မည့္ လွ်ပ္စစ္ပမာဏကလဲ ခန္႔မွန္းတာထက္ နည္းႏိုင္ပါတယ္၊ ဒါေၾကာင့္ မစၥတာလီ ေျပာေနတဲ့ အက်ိဳးအျမတ္ေတြဟာ အျပည့္အဝတကယ္ျဖစ္လာဖို႔ မေသခ်ာလွပါ၊ ေနာက္တခ်က္က ဆည္ေတြရဲ့ သက္တမ္းပါ၊ ဆည္ေတြအားလုံးမွာ အလုပ္လုပ္ႏိုင္စြမ္း (လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အား ထုတ္ႏိုင္စြမ္း) သက္ တမ္းရွိၿပီး အဲဒီသက္တမ္းဟာ အႏွစ္ ၅၀ ထက္မပိုႏိုင္ပါ၊ျမစ္ရဲ့ အဖ်ားကေန စီးလာတဲ့ ေရေတြကို ဆည္ႀကီးနဲ႔ ပိတ္ဆို႔ဟန္႔တားၿပီး ေရေလွာင္ကန္ႀကီးထဲမွာ စုစည္းထိန္းသိမ္းလိုက္တဲ့အခ်ိန္မွာ ေရေတြမက ေရနဲ႔အတူေမ်ာပါ လာတဲ့ ႏုံးေတြ၊ ႐ႊံ႕ေတြပါ ေရေလွာင္ကန္ႀကီးထဲ ပိတ္မိေနၾကတာပါ၊ အဲဒီ ႏုံးေတြ၊ ႐ႊံ႕ေတြက ေရေလွာင္ကန္ ႀကီးရဲ့ ၾကမ္းျပင္မွာ သြားစုပံုၾကပါတယ္၊ ေရေလွာင္ကန္ရဲ့ ၾကမ္းျပင္က ေရထုတ္တံခါးႀကီးမ်ားရွိတဲ့ အျမင့္ထက္ ထက္ အမ်ားႀကီး ပိုနက္တာမို႔ ဒီႏုံးေတြဟာ ေရေတြလို ေရထုတ္ ေပါက္ကေန ျမစ္ေအာက္ပိုင္းကို စီးေမ်ာႏိုင္စြမ္း မရွိပါ၊ ဒီလိုနဲ႔ ႏွစ္ေတြၾကာလာတာနဲ႔ အမွ် ေရေလွာင္ကန္ ၾကမ္းျပင္ဟာ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာစုပံုလာတဲ့ ႏုံးမ်ားေၾကာင့္ ျမင့္တက္လာၿပီး ကန္ထဲမွာ ေလွာင္ထားႏိုင္တဲ့ ေရပမာဏက ပိုနည္းလာပါတယ္၊ ေရေလွာင္ကန္ထဲမွာ ေရနည္း တဲ့ အတြက္ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အားထုတ္ႏိုင္တဲ့ ပမာဏ ေလ်ာ့နည္းလာၿပီး လုံးဝ ဒါမွမဟုတ္ စီးပြါးေရးအရ အက်ိဳး အျမတ္ရွိေအာင္ မထုတ္ႏိုင္တဲ့အခ်ိန္မွာ အဲဒီ ဆည္ရဲ့ သက္တမ္းကုန္ပါတယ္၊ ဒီေတာ့ မစၥတာလီ ေျပာသလို အႏွစ္ ၅၀ ၿပီးလို႔ တ႐ုတ္အစိုးရက အဲဒီ ဆည္ႀကီးေတြကို ျမန္မာႏိုင္ငံကို အခမဲ့ လႊဲေပးတဲ့အခါမွာ က်ေနာ္တို႔ ရမွာက ႏုံးေတြ၊ ျခင္ေတြျပည့္ေနတဲ့ လူလုပ္အမိႈက္ကန္ႀကီးေတြပဲ ျဖစ္ေနပါလိမ့္မယ္။
မစၥတာလီက ေျပာပါေသးတယ္၊ အခုလက္ရွိမွာ ကခ်င္ျပည္နယ္က ဆည္တည္ေဆာက္ေရးလုပ္ငန္းေတြမွာ အလုပ္သမားေပါင္း ၄၈၁၉ ေယာက္ လုပ္ကိုင္ေနၾကၿပီး အဲဒီအထဲက ၁၄၄၀ ဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံသားေတြ ျဖစ္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္၊ ဒါေပမည့္ က်ေနာ္တို႔ျမန္မာႏိုင္ငံသားေတြ ဘယ္လိုအလုပ္မ်ိဳးလုပ္ကိုင္ေနရတယ္ ဆို တာေတာ့ သူကမေျပာပါ၊ သူမေျပာေပမည့္လဲ အလြယ္တကူမွန္းဆႏိုင္ပါတယ္၊ ေျမက်င္းတူး၊ ေက်ာက္ထု၊ အမိႈက္သိမ္း၊ စတဲ့ အေျခခံအလုပ္ၾကမ္းေတြပဲ ျဖစ္ၿပီး ရမည့္လုပ္အားခကလဲ တရုပ္အလုပ္သမားမ်ားထက္ အဆမတန္နည္းပါလိမ့္မယ္၊ သူေျပာမွပဲ သိရတာက အခုအခ်ိန္မွာ တရုတ္အလုပ္သမားေပါင္း သံုးေထာင္ ေက်ာ္ဟာ ကခ်င္ျပည္နယ္အတြင္းမွာ ဝင္ေရာက္လုပ္ကိုင္ေနၾကၿပီး အဲဒီအေရအတြက္ဟာ ေလးေသာင္း အထိ လာမည့္ႏွစ္မ်ားမွာ တိုးလာမယ္လို႔ သိရပါတယ္၊ ေဒသခံျပည္သူေတြရဲ့ စကား၊ ယဥ္ေက်းမႈကို နားမ လည္တဲ့ ႏိုင္ငံျခားသားေတြ ေသာင္းနဲ႔ခ်ီၿပီး ကခ်င္ျပည္နယ္အတြင္းကို က်ဴးေက်ာ္ဝင္ေရာက္ၿပီး ကခ်င္လူမ်ိဳး မ်ားရဲ့ အျမတ္တႏိုးထားရာ ျမစ္ဆံု၊ အၿမဲစိမ္းသစ္ေတာႀကီးေတြ၊ အဘိုးတန္ ေတာင္ျမင့္မားႀကီးေတြ၊ လွပတဲ့ လြင္ျပင္ က်ယ္ႀကီးေတြကို ဖ်က္ဆီးေနၾကတာဟာျဖင့္ ေဒသခံ ကခ်င္ျပည္သူမ်ားအတြက္ ႀကီးမားတဲ့ သက္ ေရာက္မႈႀကီး ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။
မစၥတာလီက ေျပာပါေသးတယ္၊ အခုလက္ရွိမွာ ကခ်င္ျပည္နယ္က ဆည္တည္ေဆာက္ေရးလုပ္ငန္းေတြမွာ အလုပ္သမားေပါင္း ၄၈၁၉ ေယာက္ လုပ္ကိုင္ေနၾကၿပီး အဲဒီအထဲက ၁၄၄၀ ဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံသားေတြ ျဖစ္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္၊ ဒါေပမည့္ က်ေနာ္တို႔ျမန္မာႏိုင္ငံသားေတြ ဘယ္လိုအလုပ္မ်ိဳးလုပ္ကိုင္ေနရတယ္ ဆို တာေတာ့ သူကမေျပာပါ၊ သူမေျပာေပမည့္လဲ အလြယ္တကူမွန္းဆႏိုင္ပါတယ္၊ ေျမက်င္းတူး၊ ေက်ာက္ထု၊ အမိႈက္သိမ္း၊ စတဲ့ အေျခခံအလုပ္ၾကမ္းေတြပဲ ျဖစ္ၿပီး ရမည့္လုပ္အားခကလဲ တရုပ္အလုပ္သမားမ်ားထက္ အဆမတန္နည္းပါလိမ့္မယ္၊ သူေျပာမွပဲ သိရတာက အခုအခ်ိန္မွာ တရုတ္အလုပ္သမားေပါင္း သံုးေထာင္ ေက်ာ္ဟာ ကခ်င္ျပည္နယ္အတြင္းမွာ ဝင္ေရာက္လုပ္ကိုင္ေနၾကၿပီး အဲဒီအေရအတြက္ဟာ ေလးေသာင္း အထိ လာမည့္ႏွစ္မ်ားမွာ တိုးလာမယ္လို႔ သိရပါတယ္၊ ေဒသခံျပည္သူေတြရဲ့ စကား၊ ယဥ္ေက်းမႈကို နားမ လည္တဲ့ ႏိုင္ငံျခားသားေတြ ေသာင္းနဲ႔ခ်ီၿပီး ကခ်င္ျပည္နယ္အတြင္းကို က်ဴးေက်ာ္ဝင္ေရာက္ၿပီး ကခ်င္လူမ်ိဳး မ်ားရဲ့ အျမတ္တႏိုးထားရာ ျမစ္ဆံု၊ အၿမဲစိမ္းသစ္ေတာႀကီးေတြ၊ အဘိုးတန္ ေတာင္ျမင့္မားႀကီးေတြ၊ လွပတဲ့ လြင္ျပင္ က်ယ္ႀကီးေတြကို ဖ်က္ဆီးေနၾကတာဟာျဖင့္ ေဒသခံ ကခ်င္ျပည္သူမ်ားအတြက္ ႀကီးမားတဲ့ သက္ ေရာက္မႈႀကီး ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။
(၄) မတူညီေသာ စံႏႈန္းမ်ား
မစၥတာလီက ေျပာပါတယ္၊ သူတို႔ တရုတ္အစိုးရက ျပ႒ာန္းထားတဲ့ ေရအားလွ်ပ္စစ္ဓာတ္ထုတ္လုပ္ေရး လုပ္ ငန္းမ်ားဆိုင္ရာ စံခ်ိန္စံညႊန္းေတြဟာ (The Chinese Standards) ကမ႓ာေပၚမွာ အတင္းၾကပ္ဆုံး၊ အဆင့္ အတန္းအျမင့္ဆုံး စံခ်ိန္စံညႊန္းမ်ား ျဖစ္တယ္လို႔ ဝင့္ႂကြားၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္းမွာ တရုတ္အစိုးရေဆာင္ရြက္ ေနတဲ့ ေရအားလွ်ပ္စစ္ဓာတ္ ထုတ္လုပ္ေရးလုပ္ငန္းေတြမွာ စီမံကိန္းေရးဆြဲတာ၊ ဒီဇိုင္းေရးဆြဲတာကစလို႔ တည္ ေဆာက္ေရးလုပ္ငန္းမ်ားအထိ တရုတ္ႏိုင္ငံရဲ့ (The Chinese Standards) စံခ်ိန္စံညႊန္းမ်ားအတိုင္း အတိအက် က်င့္သုံးေနပါတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္၊ ဒီေတာ့ သူေျပာသလို တကယ္ဟုတ္၊ မဟုတ္ ဆန္းစစ္ ၾကည့္ၾကရေအာင္ပါ။
၂၀၀၃ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလမွာ တရုတ္ျပည္သူ႕လႊတ္ေတာ္ကေန သဘာဝပါတ္ဝန္းက်င္ထိခိုက္မႈမ်ား ေလ့ လာ သုံးသပ္ေရး ဥပေဒ (The Environmental Impact Assessment Law) ကို ျပ႒ာန္းခဲ့ပါတယ္၊အဲဒီ ဥပေဒအရ တရုတ္အစိုးရရဲ့ စီးပြါးေရးအဖြဲ႕အစည္း အားလုံးဟာ ရည္ရြယ္ထားတဲ့ စီမံကိန္းလုပ္ငန္းႀကီးမ်ားကို အေကာင္ အထည္မေဖာ္မီ သဘာဝပါတ္ဝန္းက်င္ထိခိုက္မႈမ်ား ေလ့လာသုံးသပ္ျခင္း (Environmental Impact Assess ment) ကို မျဖစ္မေနျပဳလုပ္ရမွာျဖစ္ပါတယ္၊ ၿပီးရင္ အဲဒီ သုံးသပ္ခ်က္အစီရင္ခံစာ (EIA) ကို သဘာဝ ပါတ္ဝန္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရး ဝန္ႀကီးဌာန (Ministry of Environmental Protection) (MEP) ကိုတင္ျပၿပီး ဝန္ႀကီးဌာနက လက္ခံအတည္ျပဳမွ လုပ္ငန္းမ်ားစတင္အေကာင္အထည္ေဖာ္ႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္၊
တခါ ၂၀၀၆ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္ဝါရီလမွာ MEP ဝန္ႀကီးဌာနက သဘာဝပါတ္ဝန္းက်င္ထိခိုက္မႈမ်ား ေလ့လာ သုံးသပ္ ရာမွာ ျပည္သူလူထုရဲ့ ပါဝင္မႈ အတြက္လမ္းညႊန္ခ်က္မ်ား (Provisional Measures for Public Participation in Environmental Impact Assessment) ကိုထုတ္ျပန္ညႊန္ၾကားခဲ့ပါတယ္၊ အဲဒီညႊန္ၾကား ခ်က္ေတြထဲမွာ EIA အတြက္ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈမ်ားလုပ္ရာမွာ လုပ္ငန္းသဘာဝကို လူထုကို အသိေပးရွင္းျပဖို႔၊ လူထုရဲ့ အႀကံျပဳခ်က္ ေတြကို ဖိတ္ေခၚဖို႔၊ ဘယ္သူေတြပါဝင္သင့္တယ္၊ ဘယ္လိုနည္းလမ္းေတြသုံးၿပီး လူထု ထံေရာက္ေအာင္ ေဆာင္ ရြက္ရမယ္ (လူထုၾကားနာပြဲမ်ား၊ အႀကံျပဳခ်က္ေတာင္းခံျခင္းမ်ား၊ ေဆြးေႏြးပြဲမ်ား၊ ကြၽမ္းက်င္သူမ်ားပါဝင္တဲ့ စာ တမ္းဖတ္ပြဲမ်ား)၊ နဲ႔ လူထုရဲ့ အႀကံျပဳခ်က္၊ တင္ျပခ်က္၊ စိုးရိမ္မႈေတြကို EIA အစီရင္ခံစာထဲမွာ ဘယ္လိုေပါင္းစပ္ ေဖာ္ျပရမည္ ဆိုတာေတြကို အေသးစိတ္ညႊန္ၾကားထားပါတယ္။
ဆိုေတာ့ ဒီစံခ်ိန္စံညႊန္း (The Chinese Standards) ေတြဟာ မဆိုးဘူးလို႔ ယူဆရမွာပါ၊ ဒါေပမည့္ အဲဒီ စံခ်ိန္စံ ညႊန္းေတြကို ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္းက တရုတ္ဆည္တည္ေဆာက္ေရးလုပ္ငန္းမ်ားမွာ က်င့္သုံးခဲ့တယ္ ဆိုတဲ့ အေထာက္အထား တခုမွမေတြ႕ရပါဘူး၊ ျမန္မာပညာရွင္ေတြရဲ့ EIA ကို တရုတ္အစိုးရက ေခ်ာင္ထိုး ထားခဲ့ၿပီး ျမန္မာပညာရွင္မ်ားရဲ့ အႀကံျပဳခ်က္ေတြကိုလဲ ဥေပကၡာျပဳခဲ့ပါတယ္၊ BANCA ရဲ့ EIA အစီရင္ခံစာ တင္မက ျမန္မာ အစိုးရနဲ႔ တရုတ္အစိုးရၾကားခ်ဳပ္ဆိုထားတဲ့ စာခ်ဳပ္စာတမ္းေတြ၊ အက်ိဳးစီးပြါးခြဲေဝေရး သေဘာတူညီခ်က္ေတြ၊ စီမံကိန္း အေသးစိတ္ ေတြကိုလဲ အမ်ားျပည္သူမသိရွိေအာင္ လုပ္ငန္းလွ်ိဳ႕ဝွက္ခ်က္ (Trade Secrets) မ်ား အျဖစ္ဖုံးကြယ္ထားၾကပါတယ္၊ ဆည္ေဆာက္လုပ္ေရး စီမံကိန္းႀကီးမ်ားအေၾကာင္း လူထုကို ႀကိဳတင္ရွင္းျပတာ၊ လူထုရဲ့အႀကံျပဳခ်က္ေတြေတာင္းခံတာ၊ လူမႈေရး၊ စီးပြါးေရး၊ ႏိုင္ငံေရး၊ ပါတ္ဝန္း က်င္ထိန္းသိမ္းေရး၊ တိုင္းရင္း သားအေရး ကြၽမ္းက်င္သူပညာရွင္မ်ားနဲ႔ ေဆြးေႏြးတိုင္ပင္တာေတြအားလုံး လုပ္ငန္းမစခင္မွာ ေဆာင္ရြက္ျခင္း မရွိခဲ့ပါ၊ ျမန္မာျပည္သူေတြက ကခ်င္ျပည္နယ္မွာ တရုတ္ဆည္ႀကီးေတြ ေဆာက္မည့္အေၾကာင္းကို အစိုးရအာေဘာ္ ျမန္မာ့အလင္းသတင္းစာက ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ ဇြန္လ ၂၀ ရက္ေန႔မွာ တရုတ္၊ျမန္မာ ကိုယ္စားလွယ္မ်ား ႏွစ္ႏိုင္ငံနားလည္မႈစာခြၽန္လႊာလက္မွတ္ထိုးတဲ့ သတင္းကို ေဖာ္ျပေတာ့မွ ပဲ ဝိုးတိုးဝါးတား သိၾကရတာပါ။
မဲေခါင္ျမစ္ေကာ္မရွင္ (Mekong River Commission) ကသတ္မွတ္ထားပါတယ္၊ ၿပီးျပည့္စံုတဲ့ Environ mental Impact Assessment (EIA) မွာပါတ္ဝန္းက်င္အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈ ေလ့လာသုံးသပ္ခ်က္ ၁၀ ခုရွိရပါမယ္၊ အဲဒါေတြက (၁) ျမစ္ဝွမ္းနဲ႔ ျမစ္ညာေဒသ သက္ရွိမ်ားတည္ရွိမႈႏွင့္ ဖြဲ႕စည္းတည္ေဆာက္မႈ ဆိုင္ရာ ေလ့လာသုံး သပ္ခ်က္ (Basin and Catchment Ecosystems and Habitats); (၂) ျမစ္ေရ စီးဆင္းမႈႏွင့္ ေရအနက္ တိုင္းတာသုံးသပ္ခ်က္ (River Flows and Water Levels); (၃) ေရလႊမ္းမိုးမႈ သဘာဝ သုံးသပ္ခ်က္၊(Flooding Patterns) ;(၄) အနိမ့္ပိုင္း ေရျမဳတ္ေဒသ သက္ရွိမ်ားတည္ရွိမႈႏွင့္ ဖြဲ႕စည္းတည္ေဆာက္မႈဆိုင္ရာ ေလ့လာသုံး သပ္ခ်က္၊(Wetlands Ecosystems and Habitats); (၅) ဆည္ေျမာင္းေရသြင္းစနစ္ စိုက္ပ်ိဳးေရးလုပ္ငန္းမ်ား ဆိုင္ရာ သုံးသပ္ခ်က္၊(Irrigated Agriculture); (၆) အိမ္ႏွင့္ စက္မႈလုပ္ငန္းမ်ားတြင္ ျမစ္ေရသုံးစြဲမႈႏွင့္ ဆက္ႏြယ္ေသာ လူဦးေရ တိုးတက္မႈဆိုင္ရာ ေလ့လာ သုံးသပ္ခ်က္၊(Population Growth in Relation to Domestic and Industrial Water Use); (၇) ေရ၏အရည္အေသြးဆိုင္ရာ ေလ့လာသုံးသပ္ခ်က္ (ႏုံးေျမ ေလ်ာ့နည္းမႈအပါအဝင္)၊ (Water Quality, including Suspended Sediments); (၈) ျမစ္ဝကြၽန္းေပၚတြင္ ဆားငံေရဝင္ေရာက္မႈဆိုင္ရာ ေလ့လာ သုံးသပ္ခ်က္၊ (Saline Intrusion in River Delta); (၉) ျမစ္ကမ္းပါးမ်ား ၿပိဳက်ျခင္းႏွင့္ ႏုံးမ်ားပို႔ခ်ျခင္းဆိုင္ရာ ေလ့လာသုံးသပ္ခ်က္၊ (Riverbank Erosion and Sedimentation/ Channel Erosion); နဲ႔ (၁၀) ျမစ္ဝွမ္းအနိမ့္ပိုင္းနဲ႔ ျမစ္ဝကြၽန္းေပၚမွာ ေရလႊမ္းမိုးမႈ စီမံခံ့ခြဲျခင္းဆိုင္ရာ ေလ့လာသုံးသပ္ခ်က္၊ (Flood Management in the Lower Basin and Delta); မ်ားျဖစ္ၾကပါတယ္၊ BANCA နဲ႔ တရုတ္ပညာရွင္မ်ား စံုစမ္းတင္ျပခဲ့တဲ့ EIA ဟာ အထက္ေဖာ္ျပပါ အဆင့္ေတြထဲက ပထအဆင့္ ျမစ္ႀကီး နားၿမိဳ႕အထက္ ျမစ္ဝွမ္းနဲ႔ ျမစ္ညာေဒသ သက္ရွိမ်ားတည္ရွိမႈႏွင့္ ဖြဲ႕စည္းတည္ေဆာက္မႈဆိုင္ရာ ေလ့လာသုံး သပ္ခ်က္ သာျဖစ္ပါ တယ္၊ ေနာက္ထပ္ေဆာင္ရြက္ရမည့္ ေလ့လာသုံးသပ္မႈေတြ အမ်ားႀကီးက်န္ေနပါ ေသး တယ္။
မစၥတာလီက ေျပာပါတယ္၊ အခုဆိုရင္ CPIYN က ဧရာဝတီ ျမစ္ေအာက္ပိုင္းမွာ အထူးေလ့လာမႈေတြ စတင္ ေဆာင္ရြက္ေနပါၿပီ တဲ့၊ သူေျပာတဲ့ ေလ့လာမႈေတြက ျမစ္ေအာက္ပိုင္းေဒသမွာ ျမစ္ေရစီးဆင္းမႈ၊ သုံးစြဲမႈ အေပၚ သက္ေရာက္မႈ၊ ျမစ္ခြဲ၊ ျမစ္လက္တက္မ်ား၏ ဖြဲ႕စည္းျဖစ္ေပၚမႈအေပၚသက္ေရာက္မႈ၊ ျမစ္ေအာက္ပိုင္း မွာ တည္ရွိတဲ့ သက္ရွိ၊ သက္မဲ့မ်ားရဲ့ တည္ရွိမႈအေပၚသက္ေရာက္မႈ၊ နဲ႔ျမစ္ေအာက္ပိုင္း ေရအရင္းအျမစ္ခြဲေဝ သုံးစြဲမႈအေပၚ သက္ေရာက္မႈေတြ ျဖစ္ပါတယ္၊ ေနာက္က်ေနပါၿပီ၊ ဒီေလ့လာမႈေတြကို ဆည္ႀကီးမေဆာက္ခင္ ကထဲက လုပ္ရ မွာပါ၊ ဒီေလ့လာမႈေတြအားလုံးကို ေပါင္းၿခဳံၿပီး၊ လူထုရဲ့ အသံေတြနဲ႕ ေပါင္းစပ္၊ မွ်မွ်တတ စဥ္းစားၿပီးမွ ဆည္ႀကီး ေဆာက္သင့္၊ မေဆာက္သင့္ ဆုံးျဖတ္ရမွာပါ။
(၇) အဆုံးအျဖတ္ေပးရမည့္ အခ်ိန္ေရာက္ၿပီ
ျမန္မာျပည္သူေတြဟာ အရင္ကလို အေမွာင္ထဲမွာ မဟုတ္ေတာ့ပါဘူး၊ သူတို႔ဟာ ကခ်င္ျပည္နယ္အတြင္းမွာ ျမစ္ဆံုဆည္အပါအဝင္ တရုတ္ဆည္ႀကီးမ်ား တည္ေဆာက္မႈေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာမည့္ အက်ိဳးဆက္ေတြကို ေကာင္းေကာင္းသိျမင္လာၾကပါၿပီ၊ ဒူးဝါး ေဇာ္ဂမ္အပါအဝင္ ကခ်င္ျပည္သူေတြဟာလဲ သူတို႔ ယဥ္ေက်းမႈ အေမြ အႏွစ္ေတြကို က်ဴးေက်ာ္သူ ႏိုင္ငံျခားသားေတြ ဖ်က္ဆီးမည့္ ရန္က ကာကြယ္ဖို႔ စိတ္ပိုင္းျဖတ္ထားၾက သူေတြပါ၊ ျမန္မာျပည္သူတရပ္လုံးက သူတို႔ ႏိုးႏိုးၾကားၾကား၊ သတိရွိရွိနဲ႔ မကန္႔ကြက္ မတားဆီးၾကရင္ သူတို႔ ခ်စ္တဲ့ ဧရာဝတီျမစ္ႀကီးကို ထာဝရဆုံးရွုံးရလိမ့္မယ္ဆိုတာ သေဘာေပါက္ေနၾကပါၿပီ။
ဧရာဝတီျမစ္ႀကီးဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ့၊ အတိတ္၊ ပစၥဳပၸန္၊အနာဂတ္ ကာလသုံးပါးစလုံးက ျမန္မာျပည္သူေတြရဲ့ အသက္ေသြးေၾကာႀကီးပါ၊ အေမရိကန္ႏိုင္ငံက နယူးေယာက္ၿမိဳ႕ေတာ္ႀကီးေလာက္ ပမာဏရွိတဲ့ ဆည္ႀကီးကို ဧရာဝတီရဲ့ မူလအစမွာ တည္ေဆာက္ၿပီး ဧရာဝတီျမစ္ေရကို ထိန္းခ်ဳပ္ကန္႔သတ္ျခင္းဟာ မိုင္ ၁၃၀၀ ေက်ာ္ ရွည္လ်ားတဲ့ ဧရာဝတီျမစ္ေၾကာင္းတေလွ်ာက္ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ့ ခရီးသြားလာေရး၊ ကုန္းစည္ပို႔ေဆာင္ေရး၊ စိုက္ ပ်ိဳးေရး၊ ေမြးျမဴေရး၊ ငါးဖမ္းလုပ္ငန္း၊ သက္ရွိသက္မဲ့ တို႕ရဲ့ တည္ရွိမႈ၊ ရာသီဥတု၊ စီးပြါးေရး၊ က်န္းမာေရး၊ လူမႈေရး၊ သဘာဝပါတ္ဝန္းက်င္၊ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈတိုက္ဖ်က္ေရး အားလုံးအေပၚမွာ ဆိုးဝါးျပင္းထန္တဲ့ သက္ ေရာက္မႈႀကီးေတြ ျဖစ္ေပၚေစမွာပါ၊ က်ေနာ္တို႔ အခ်ိန္မီမတားဆီးႏိုင္ခဲ့ရင္ ေနာက္အႏွစ္ ၂၀ ေလာက္မွာ ဧရာဝတီျမစ္ႀကီး ဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ့ ေျမပံုေပၚက ေပ်ာက္ကြယ္သြားႏိုင္ပါတယ္၊ ျမန္မာျပည္သူအားလုံးက ဧရာဝတီကို ကာကြယ္ ေရးဟာ အားလုံးနဲ႔ သက္ဆိုင္တဲ့ အမ်ိဳးသားေရးတာဝန္ႀကီးတရပ္အျဖစ္ သေဘာ ေပါက္ေနၾကပါၿပီ၊ သူတို႔အားလုံး အစြမ္းကုန္ၾကိဳးစားၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ့ အမ်ိဳးသားအထိန္းအမွတ္၊ အမ်ိဳးသား အေမြအႏွစ္၊ အမ်ိဳးသားရတနာ မိခင္ ဧရာဝတီကို ကာကြယ္ၾက၊ ကယ္တင္ၾကပါလိမ့္မယ္။
အခုအခ်ိန္ကေတာ့ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ အစိုးရအတြက္ အဆုံးအျဖတ္တခု ျပတ္ျပတ္သားသားခ်မွတ္ရမည့္ အခ်ိန္ပါ၊ လူထုရဲ့ ျမစ္ဆံုဆည္ႀကီးေဆာက္လုပ္ေရးနဲ႔ ပါတ္သက္ၿပီး အင္အားျပင္းထန္တဲ့ မေက်နပ္မႈ၊ ကန္႔ ကြက္မႈေတြကို သူတို႔ ေန႔စဥ္ၾကားေနရပါၿပီ၊ ျမန္မာလူထုရဲ့ တရုတ္အစိုးရအေပၚ မုန္းတီးမႈေတြ၊ တရုတ္ဆန္႔ က်င္ေရး စိတ္ဓာတ္ေတြက တေန႔တျခားပိုႀကီးမားလာေနတယ္ ဆိုတာကိုလဲ သူတို႔ သေဘာေပါက္ေနၾက ပါၿပီ၊ အစိုးရ အဖြဲ႕ထဲက ဝန္ႀကီးအခ်ိဳ႕က သူတို႔ဟာ ျပည္သူေတြရဲ့ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားျဖစ္တာေၾကာင့္၊ ျပည္ သူေတြရဲ့ ဆနၵကို လက္ခံမယ္လို႔ အရိပ္အေယာင္ျပတာေတြလဲ ေတြ႕ေနရပါျပီ၊ တခ်ိန္ထဲမွာ အစိုးရေခါင္း ေဆာင္အခ်ိဳ႕က လူထု အသံကို အရင္ကလိုပဲ မ်က္ကြယ္ျပဳၿပီး ဘယ္သူေတြက ဘယ္လိုပဲ ကန္႔ကြက္ပေစ၊ ျမစ္ဆံုဆည္ႀကီးကိုၿပီး ေအာင္ဆက္ေဆာက္မယ္လို႔ ႀကဳံးဝါးေနတာလဲ ၾကားေနရပါတယ္၊ အဲဒီ ဝန္ႀကီးေတြ ကေတာ့ တရုတ္အစိုးရ ၿငိဳျငင္မွာကို အႀကီးအက်ယ္စိုးရိမ္တဲ့၊ ဒီစီမံကိန္းၾကီးကေန သူတို႔ခံစားေနရတဲ့ ပုဂၢလိ ကအက်ိဳးစီးပြါးေတြကို မစြန္႕လႊတ္ႏိုင္ၾကတဲ့ လူေတြျဖစ္ပါလိမ့္မယ္၊ ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ ဦးသိန္းစိန္အစိုးရ အေနနဲ႔ လူထုအက်ိဳးစီးပြါးကို ငဲ့ၿပီး၊ လူထုအသံကို နားေထာင္ၿပီး ျမစ္ဆံုဆည္တည္ေဆာက္ေရး လုပ္ငန္းႀကီး ကို ရပ္တန္႔ဖ်က္သိမ္းမလား၊ ဒါမွမ ဟုတ္ တရုတ္အစိုးရရဲ့ အက်ိဳးစီးပြါးကို ဦးထိပ္ပန္ဆင္ၿပီး၊ တရုတ္အစိုးရရဲ့ လက္ေအာက္ခံဘဝမွာ ဆက္လက္ ေပ်ာ္ေမြ႕ၿပီး ျမစ္ဆံုဆည္ႀကီးကို ဆက္ေဆာက္မွာလား၊ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ တခုကို ျပတ္ျပတ္သားသားခ်ရမည့္ အခ်ိန္ကို ေရာက္ေနပါၿပီ၊ လူထုရဲ့ အက်ိဳးစီးပြါးကို ဆန္႔က်င္ေနသမွ်၊ လူထုရဲ့ ဆႏၵကို မေလးစားသမွ်၊ လူထုရဲ့ ေဒါသနဲ႔ တုန္႔ျပန္မႈ၊ စိမ္ေခၚမႈကို သူတို႔ရင္ဆိုင္ရမွာပါ၊ ဧရာဝတီ ေတာ္လွန္ေရး စေနပါၿပီ။
ဧရာဝတီျမစ္ႀကီးဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ့၊ အတိတ္၊ ပစၥဳပၸန္၊အနာဂတ္ ကာလသုံးပါးစလုံးက ျမန္မာျပည္သူေတြရဲ့ အသက္ေသြးေၾကာႀကီးပါ၊ အေမရိကန္ႏိုင္ငံက နယူးေယာက္ၿမိဳ႕ေတာ္ႀကီးေလာက္ ပမာဏရွိတဲ့ ဆည္ႀကီးကို ဧရာဝတီရဲ့ မူလအစမွာ တည္ေဆာက္ၿပီး ဧရာဝတီျမစ္ေရကို ထိန္းခ်ဳပ္ကန္႔သတ္ျခင္းဟာ မိုင္ ၁၃၀၀ ေက်ာ္ ရွည္လ်ားတဲ့ ဧရာဝတီျမစ္ေၾကာင္းတေလွ်ာက္ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ့ ခရီးသြားလာေရး၊ ကုန္းစည္ပို႔ေဆာင္ေရး၊ စိုက္ ပ်ိဳးေရး၊ ေမြးျမဴေရး၊ ငါးဖမ္းလုပ္ငန္း၊ သက္ရွိသက္မဲ့ တို႕ရဲ့ တည္ရွိမႈ၊ ရာသီဥတု၊ စီးပြါးေရး၊ က်န္းမာေရး၊ လူမႈေရး၊ သဘာဝပါတ္ဝန္းက်င္၊ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈတိုက္ဖ်က္ေရး အားလုံးအေပၚမွာ ဆိုးဝါးျပင္းထန္တဲ့ သက္ ေရာက္မႈႀကီးေတြ ျဖစ္ေပၚေစမွာပါ၊ က်ေနာ္တို႔ အခ်ိန္မီမတားဆီးႏိုင္ခဲ့ရင္ ေနာက္အႏွစ္ ၂၀ ေလာက္မွာ ဧရာဝတီျမစ္ႀကီး ဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ့ ေျမပံုေပၚက ေပ်ာက္ကြယ္သြားႏိုင္ပါတယ္၊ ျမန္မာျပည္သူအားလုံးက ဧရာဝတီကို ကာကြယ္ ေရးဟာ အားလုံးနဲ႔ သက္ဆိုင္တဲ့ အမ်ိဳးသားေရးတာဝန္ႀကီးတရပ္အျဖစ္ သေဘာ ေပါက္ေနၾကပါၿပီ၊ သူတို႔အားလုံး အစြမ္းကုန္ၾကိဳးစားၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ့ အမ်ိဳးသားအထိန္းအမွတ္၊ အမ်ိဳးသား အေမြအႏွစ္၊ အမ်ိဳးသားရတနာ မိခင္ ဧရာဝတီကို ကာကြယ္ၾက၊ ကယ္တင္ၾကပါလိမ့္မယ္။
အခုအခ်ိန္ကေတာ့ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ အစိုးရအတြက္ အဆုံးအျဖတ္တခု ျပတ္ျပတ္သားသားခ်မွတ္ရမည့္ အခ်ိန္ပါ၊ လူထုရဲ့ ျမစ္ဆံုဆည္ႀကီးေဆာက္လုပ္ေရးနဲ႔ ပါတ္သက္ၿပီး အင္အားျပင္းထန္တဲ့ မေက်နပ္မႈ၊ ကန္႔ ကြက္မႈေတြကို သူတို႔ ေန႔စဥ္ၾကားေနရပါၿပီ၊ ျမန္မာလူထုရဲ့ တရုတ္အစိုးရအေပၚ မုန္းတီးမႈေတြ၊ တရုတ္ဆန္႔ က်င္ေရး စိတ္ဓာတ္ေတြက တေန႔တျခားပိုႀကီးမားလာေနတယ္ ဆိုတာကိုလဲ သူတို႔ သေဘာေပါက္ေနၾက ပါၿပီ၊ အစိုးရ အဖြဲ႕ထဲက ဝန္ႀကီးအခ်ိဳ႕က သူတို႔ဟာ ျပည္သူေတြရဲ့ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားျဖစ္တာေၾကာင့္၊ ျပည္ သူေတြရဲ့ ဆနၵကို လက္ခံမယ္လို႔ အရိပ္အေယာင္ျပတာေတြလဲ ေတြ႕ေနရပါျပီ၊ တခ်ိန္ထဲမွာ အစိုးရေခါင္း ေဆာင္အခ်ိဳ႕က လူထု အသံကို အရင္ကလိုပဲ မ်က္ကြယ္ျပဳၿပီး ဘယ္သူေတြက ဘယ္လိုပဲ ကန္႔ကြက္ပေစ၊ ျမစ္ဆံုဆည္ႀကီးကိုၿပီး ေအာင္ဆက္ေဆာက္မယ္လို႔ ႀကဳံးဝါးေနတာလဲ ၾကားေနရပါတယ္၊ အဲဒီ ဝန္ႀကီးေတြ ကေတာ့ တရုတ္အစိုးရ ၿငိဳျငင္မွာကို အႀကီးအက်ယ္စိုးရိမ္တဲ့၊ ဒီစီမံကိန္းၾကီးကေန သူတို႔ခံစားေနရတဲ့ ပုဂၢလိ ကအက်ိဳးစီးပြါးေတြကို မစြန္႕လႊတ္ႏိုင္ၾကတဲ့ လူေတြျဖစ္ပါလိမ့္မယ္၊ ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ ဦးသိန္းစိန္အစိုးရ အေနနဲ႔ လူထုအက်ိဳးစီးပြါးကို ငဲ့ၿပီး၊ လူထုအသံကို နားေထာင္ၿပီး ျမစ္ဆံုဆည္တည္ေဆာက္ေရး လုပ္ငန္းႀကီး ကို ရပ္တန္႔ဖ်က္သိမ္းမလား၊ ဒါမွမ ဟုတ္ တရုတ္အစိုးရရဲ့ အက်ိဳးစီးပြါးကို ဦးထိပ္ပန္ဆင္ၿပီး၊ တရုတ္အစိုးရရဲ့ လက္ေအာက္ခံဘဝမွာ ဆက္လက္ ေပ်ာ္ေမြ႕ၿပီး ျမစ္ဆံုဆည္ႀကီးကို ဆက္ေဆာက္မွာလား၊ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ တခုကို ျပတ္ျပတ္သားသားခ်ရမည့္ အခ်ိန္ကို ေရာက္ေနပါၿပီ၊ လူထုရဲ့ အက်ိဳးစီးပြါးကို ဆန္႔က်င္ေနသမွ်၊ လူထုရဲ့ ဆႏၵကို မေလးစားသမွ်၊ လူထုရဲ့ ေဒါသနဲ႔ တုန္႔ျပန္မႈ၊ စိမ္ေခၚမႈကို သူတို႔ရင္ဆိုင္ရမွာပါ၊ ဧရာဝတီ ေတာ္လွန္ေရး စေနပါၿပီ။
ေလးစားစြာ
ေအာင္ဒင္
စက္တင္ဘာ ၂၂၊ ၂၀၁၁
စက္တင္ဘာ ၂၂၊ ၂၀၁၁
ဒီေဆာင္းပါးအတြက္ ေအာက္ပါစာတမ္း၊ စာအုပ္မ်ားကို ကိုးကားပါတယ္၊
(၁) Ayeyawady Basin Hydropower Projects are Strategic Selection for Myanmar Electric Power Industry, by Mr. Li Guanghau, CPI Yunnan Intenational Power Investment Co., Ltd (CPIYN), September 2011
(၂) သဘာဝပါတ္ဝန္းက်င္ႏွင့္ လူမႈပါတ္ဝန္းက်င္ဆိုင္ရာ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈ၊ ေဒါက္တာထင္လွ၊ ဥကၠဌ၊ Biodiversity and Nature Conservation Association (BANCA), September 2011
(၂) သဘာဝပါတ္ဝန္းက်င္ႏွင့္ လူမႈပါတ္ဝန္းက်င္ဆိုင္ရာ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈ၊ ေဒါက္တာထင္လွ၊ ဥကၠဌ၊ Biodiversity and Nature Conservation Association (BANCA), September 2011
(၃) Environmental Impact Assessment (Special Investigation) On Hydropower Development of Ayeyawady River Basin above Myitkyina, Kachin State, Myanmar, by Biodiversity And Nature Conservation Association (BANCA), October 2009
(၄) The New Great Wall, A Guide to China’s Overseas Dam Industry, by International Rivers Network, July 2008
(၅) ကခ်င္လြတ္ေျမာက္ေရးအဖြဲ႕ ဥကၠ႒ႀကီး လေရာ္ေဇာင္ဟရာ မွ တရုတ္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ အႀကီးအကဲ ဟူဂ်င္ေတာင္ ထံေပးေသာစာႏွင့္ ပူးတြဲပါ အေထာက္အထားမ်ား၊ မတ္ ၁၆၊ ၂၀၁၁
No comments:
Post a Comment