အတိတ္ကို ျပန္လည္ ေအာက္ေမ့သည့္စိတ္ကို အိမ္လြမ္းစိတ္၊ အိမ္လြမ္းေဝဒနာ၊ အိမ္လြမ္းစိတၱဇဟု ေခၚၾကသည္။ ကိုယ့္ဇာတိကုိပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ ခ်စ္ဦးသူကိုပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ပထမဆုံးေသာ ခ်ဳိၿမိန္ေသာ အနမ္းကိုပဲျဖစ္ျဖစ္ ျပန္လည္တသ လြမ္းဆြတ္ျခင္းသည္ အိမ္လြမ္းစိတၱဇ ျဖစ္သည္။
အိမ္လြမ္းစိတ္၊ အိမ္လြမ္းေဝဒနာ၊ အိမ္လြမ္းစိတၱဇသည္ ကဗ်ာႏွင့္ သမုိင္းကို ေမြးဖြားေပးလိုက္သည္ဟု ဆိုႏိုင္သည္။
ကဗ်ာဆရာ ဂြ်န္ကိစ္က ဒ႐ူးဝစ္ မ်ဳိးႏြယ္တို႔ အဂၤလန္သို႔ ေရာက္လာၾကပုံ၊ တိုက္ပြဲေတြ ျဖစ္ပြားခဲ့သည့္ ဖုန္းဆိုးေျမတုိ႔ကို ျမင္၍ ကသို႔ ကဗ်ာဖြဲ႕သည္။
တိတ္ဆိတ္တဲ့ လြင္ျပင္ကို ျဖတ္ၿပီး
ျဖည္းညင္းစြာ ေလွ်ာက္လာရျခင္းမွာ
ႏွစ္သက္စြဲလမ္းဖြယ္ရာ တစ္ခု႐ွိရဲ႕
သည္ေနရာဟာ ျပည္ခ်စ္စစ္ပြဲ ဆင္ႏႊဲတဲ့ေနရာ
သည္ေနရာဟာ ဘုန္းက်က္သေရ ၿဖိဳးေဝခဲ့ရာ
သည္ေနရာဟာ ေပ်ာ္႐ႊင္စရာေနရာ
သည္ေနရာဟာ ေ႐ွးေဟာင္း ဒ႐ူးဝစ္လူမ်ဳိးေတြ အေျခခ်ရာ
သည္ေနရာဟာ ဖက္ယားပင္ စိမ္းစိမ္းေတြ လႊမ္းၿခဳံရာ။
၁၆၈၉ ခုႏွစ္က အဂၤလန္ျပည္ ရီလိကာရန္ကစ္အရပ္တြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့သည့္ စစ္ပြဲ၌ ဒန္ဒီေတာင္ေပၚသားတို႔ ေအာင္ပြဲခံခဲ့ရာ စစ္ေျမျပင္ ကို ျမင္သည့္အခါတြင္ ကဗ်ာစာဆို ဝါစ္သဝပ္က ၁၈၀၃ ခုႏွစ္တြင္ ေအာက္ပါအတိုင္း ထိုေအာင္ပြဲကို ပဲ့တင္ထပ္ခဲ့သည္။
အဲသည့္ေန႔က တိုက္မိန္႔ရတဲ့
တပ္သားဒန္ဒီ၊ တစ္နာရီေလာက္ ျဖစ္လိုက္ခ်င္ရဲ႕
တို႔ဘိုးဘြားမ်ား ျမင္လိုက္ရတဲ့ ေအာင္ပြဲမ်ဳိးကို ျမင္လိုက္ခ်င္ရဲ႕။
ဂုဏ္ အသေရမဲ့တဲ့သခ်ႋဳင္းကို
ေျခာက္ေသြ႕၍ တံလွပ္တုိ႔ ထေနေသာ သဲကႏၱာရႀကီးထဲတြင္ လဲက်ေနသည့္ ေ႐ွးေဟာင္း႐ုပ္ထုႀကီး တစ္ခုကုိ ျမင္သည့္အခါ ကဗ်ာ ဆရာ ႐ွယ္လီက သူ႔စိတ္ကူးျဖင့္ ထိုေက်ာက္႐ုပ္ေပၚတြင္ ကမၸည္းထိုးၾကည့္သည္။
'ငါအမည္သည္ ၾသဇာမႏၵိယတ္စ္
ဘုရင္တကာတို႔၏ ဘုရင္
ငါေအာင္ျမင္မႈကို ၾကည့္ၾကကုန္၊ စိတ္ပ်က္ၾကကုန္'
ေဘးပတ္လည္တြႈ္ ေက်ာက္႐ုပ္ပ်က္ႀကီး
ေဘးပတ္လည္မွာ
အစအဆုံးမ႐ွိတဲ့၊ ဟာလာဟင္းလင္းျဖစ္တဲ့
အထီးက်န္ျဖစ္တဲ့၊ ညီညာတဲ့ သဲျပင္ႀကီးဟာ
ေမွ်ာ္မဆုံးႏုိင္ေအာင္ တည္႐ွိေနတယ္…။
ပုဂံ သရပါ တံခါးသုိ႔ ေရာက္ခဲ့သည့္ ကဗ်ာဆရာေဇာ္ဂ်ီက သစၥာ႐ွိေသာ က်န္စစ္သား၏ စကား သရပါတံခါး တဝိုက္တြင္ ပဲ့တင္ထပ္ ေနသံကို ၾကားေယာင္သည္။
က်န္စစ္သားမင္း၊ ျမင္းမွဆင္း၍
ႏွင္းဆက္ထီးျဖဴ၊ ခံယူမည္ထား
လက္ကာတား၏
မတ္မ်ားသခင္၊ ငါ့အ႐ွင္သည္
အကယ္ပင္ ႐ွိ မ႐ွိ
အတပ္သိေအာင္၊ ငါ့လွည့္စုံစမ္း
ႀကိဳးပမ္းဦးမည္၊ ႐ွာဦးမည္တည့္
႐ွိသည္ သိလွ်င္၊ ငါ့အ႐ွင္ကို
နန္းတင္ရမည္၊ ဦးၫႊတ္မည္ဟု
ဤသုိ႔ မိန္႔ၾကား၊ က်န္စစ္သား၏
စကားသစၥာ၊ သရပါ၌
ညင္သာပဲ့တင္၊ ခတ္ခဲ့ထင္၏
ညီခင္စိတ္မွာ၊ ၾကားခဲ့ပါသည္
လြမ္းစရာပ၊ တံခါးဝ။
အစ္ကိုသတိရ၊ လြမ္းၾကည့္က။ ။
ကဗ်ာဆရာ အဂၢါအလန္းပိုးက မိန္းမေခ်ာတစ္ေယာက္၏ မ်က္ႏွာကို ျမင္သည့္အခါတြင္ လြမ္းတေသာ စိတ္ျဖင့္
ေခါမတိုင္းသည္ ဂုဏ္က်က္သေရ
ေရာမတိုင္းသည္ ဘုန္းလက္႐ုံးဟု စပ္ခဲ့သည္။
သုိ႔ျဖင့္ ကဗ်ာဆရာမ်ားစြာတို႔သည္ အတိတ္ကို လွမ္းေမွ်ာ္ၾကည့္ကာ အိမ္လြမ္းေဝဒနာ၊ အိမ္လြမ္းစိတၱဇျဖင့္ ကဗ်ာေရးၾကသည္။
အိမ္လြမ္းစိတ္၊ အိမ္လြမ္းေဝဒနာသည္ ကဗ်ာကို သာမက သမုိင္းကိုလည္း ေရးေအာင္ လႈံ႕ေဆာ္ေပးသည္ဟု ဆိုႏုိင္သည္။ 'စိတ္ကူး ယဥ္မႈ ကူးစက္လြယ္ျခင္း မ႐ွိသူ' ဟု သူ႔ကိုယ္သူ ေျပာေလ့ရွိသည့္ ၁၈ ရာစုႏွစ္ အဂၤလိပ္သမုိင္းဆရာႀကီး ဂစ္ဗြန္သည္ပင္လွ်င္ ေရာ မၿမိဳ႕ႀကီးကို ပထမဆုံးအႀကိမ္ ေရာက္စဥ္က ေရာမၿမိဳ႕ပ်က္ႀကီးကို ၾကည့္၍ အိမ္လြမ္းစိတၱဇ ျဖစ္ခဲ့ဖူးသည္။
'အိပ္မေပ်ာ္ေသာ ညတစ္ညကို လြန္ေျမာက္ခဲ့ၿပီးေနာက္ ကြ်ႏု္သည္ ေႏွးေကြးေလးကန္ေသာ ေျခလွမ္းမ်ားျဖင့္ ေရာမၿမိဳ႕ပ်က္ႀကီး ထဲက ျပည္သူ႔ဟစ္တိုင္ ကြက္လပ္ႀကီးတြင္ ေလွ်ာက္သြားေနမိခဲ့သည္။ ေရာမဧကရာဇ္မ်ား ျဖစ္ခဲ့ၾကသည့္ ႐ိုမ်ဴးလတ္စ္ ရပ္ခဲ့သည့္ ေနရာ၊ တူလီမိန္႔ခြန္း ႁမြတ္ၾကားခဲ့သည့္ေနရာ၊ ဆီဇာ လဲက်ခဲ့သည့္ေနရာတို႔သည္ ကြ်ႏု္ပ္၏ မ်က္စိထဲတြင္ တေရးေရးေပၚလာၾက ကုန္သည္။ သုိ႔ျဖင့္ ကြ်ႏု္ပ္သည္ ယစ္မူးေသာ ေန႔ေပါင္းမ်ားစြာကို ဆုံး႐ႈံးခဲ့ရသည္။ သုိ႔မဟုတ္ ခံစားခဲ့ရသည္။ ထို႔ေနာက္မွသာလွ်င္ ကြ်ႏု္ပ္သည္ တည္ၿငိမ္ေသာ၊ အေသးစိတ္ေသာ ေလ့လာစုံစမ္းမႈမ်ားကို ျပဳလုပ္ႏိုင္ေတာ့သည္' ဟု သူ၏ နာမည္ေက်ာ္ 'ေရာမ လက္နက္' ႏိုင္ငံေတာ္ႀကီး ၿပိဳကြဲက်ဆုံးျခင္း' သမုိင္းက်မ္းႀကီးေရးရန္ စိတ္ကူးရခဲ့ပုံကို ေရးခဲ့သည္။
ေပ်ာက္ကြယ္ တိမ္ျမဳပ္သြားေသာ ယဥ္ေက်းမႈႀကီးမ်ားကို ျမင္လုိက္ရျခင္းသည္ ကဗ်ာႏွင့္ သမုိင္း၊ ပန္းႏု စိတ္ကူးအိမ္မက္ႏွင့္ အိမ္ လြမ္းစိတၱဇကိုသာ ေမြးဖြားေပးသည္မဟုတ္။ လက္ေတြ႕က်က် စဥ္းစားရမည့္ အေတြးမ်ားကိုလည္း ေပၚေပါက္လာေစႏိုင္သည္။
အတိတ္က ယဥ္ေက်းမႈမ်ား၊ အတိတ္သမုိင္းမ်ား၊ အတိတ္အျဖစ္အပ်က္မ်ားသည္ မ်က္ေမွာက္ေခတ္တြင္ မည္သည့္ သင္ခန္းစာမ်ား ကို ေပးႏုိင္သနည္း။
ဥပမာအားျဖင့္ လြန္ခဲ့သည့္ ေလးငါးႏွစ္က အေမရိကန္ ေယးတကၠသိုလ္မွ သမုိင္းပါေမကၡ ေပါလ္ကင္နဒီက အေရးႀကီးသည့္ က်မ္း တစ္ေစာင္ကို ထုတ္ေဝလိုက္သည္။ ထုိက်မ္းကို အေမရိကန္ ေပၚလစီေရးဆြဲသူမ်ား၊ ပညာ႐ွင္မ်ား ဂ႐ုတစိုက္ ဖတ္ေနၾကသည္ဟု အဆို႐ွိသည္။ ထိုက်မ္းမွာ 'မဟာအင္အားႀကီး ႏုိင္ငံမ်ား၏ ေပၚထြန္းမႈႏွင့္ က်ဆုံးမႈ' ဆိုသည့္ က်မ္းျဖစ္သည္။ ထိုက်မ္းကို 'သကၠရာဇ္ ၁၅၀၀ မွ သကၠရာဇ္ ၂၀၀၀ အတြင္း စီးပြားေရး ေျပာင္းလဲမႈႏွင့္ စစ္ေရးပဋိပကၡမ်ား ဟူ၍လည္း ေခါင္းစဥ္ငယ္ ေပးထားသည္။ ႏွစ္ေပါင္း ၅၀၀ အတြင္း ကမၻာတြင္ ေပၚေပါက္ခဲ့ေသာ အင္အားခ်ိန္ခြင္လွ်ာ ေျပာင္းလဲသြားပုံမ်ားကို ေဖာ္ျပထားသည္။
ပါေမကၡ ကင္နဒီက ၁၅ ရာစုမွ သည္ေန႔အထိသာ ေရးျခယ္ျပထားသည္မဟုတ္။ အနာဂတ္ ၂၁ ရာစုတြင္ ႐ွိေနမည့္ ႏုိင္ငံႀကီးမ်ား၏ အေနအထားကိုလည္း ေဟာကိန္းထုတ္ထားသည္။ ၂၁ ရာစုတြင္ မည္သည့္ လူမ်ဳိးမ်ားက ေ႐ွ႕တန္းသုိ႔ ေရာက္လာၿပီး မည္သည့္ လူမ်ဳိးမ်ားက ေနာက္တန္းသို႔ က်ဆင္းသြားမည္ဟု တြက္ျပထားသည္။ ဗဒင္ဆရာတို႔သည္လည္း သူနည္းႏွင္ႏွင္ တြက္ခဲ့ၾကသည္။
သုိ႔ရာတြင္ ပါေမကၡ ကင္နဒီသည္ ေဗဒင္ဆရာမဟုတ္။ ထင္႐ွားသည့္ သမုိင္းဆရာႀကီးတစ္ဦးျဖစ္သည္။ သမုိင္းဆရာႀကီးတစ္ဦးက ထိုသို႔ တြက္ျပလိုက္သည့္အခါတြင္ စဥ္းစားစရာ၊ ေတြးေတာစရာ၊ သတိထားစရာ ျဖစ္လာခဲ့သည္။
ကင္နဒီက သူ႔က်မ္းတြင္ တင္ျပလိုက္သည့္အခ်က္မွာ ႐ိုး႐ိုးရွင္းရွင္းကေလးမွ်သာ ျဖစ္သည္။ ယင္းမွာ ႏုိင္ငံတစ္ႏိုင္ငံ၏ စီးပြားေရး အတက္အက်သည္ ထိုႏိုင္ငံ၏ စစ္အင္အားႀကီးတစ္ရပ္အျဖစ္ ႀကီးထြားမႈႏွင့္ က်ဆင္းမႈတို႔ႏွင့္ ဆက္စပ္ေနၾကသည္ ဟူေသာ အဆို ျဖစ္သည္။ ႏုိင္ငံတစ္ႏိုင္ငံ၏ စစ္အင္အားႏွင့္ စီးပြားေရးအင္အားကို အကဲျဖတ္ရာတြင္ သူတစ္ဦးတည္းၾကည့္၍ အကဲျဖတ္ျခင္း မျပဳသင့္။ အျခားေသာ ႏုိင္ငံမ်ား၏ စစ္အင္အားႏွင့္ စီးပြာေရးအင္အားတို႔ႏွင့္ ႏႈိင္းယွဥ္၍ အကဲျဖတ္ျခင္းျပဳသင့္သည္ဟု ကင္နဒီက ဆိုသည္။ 'ယေန႔ ႏုိင္ငံတကာစနစ္ႀကီးထဲတြင္ ဓနဥစၥာႏွင့္ အင္အား၊ စီးပြားေရးႏွင့္ စစ္အင္အားတုိ႔သည္ တစ္ဦးႏွင့္တစ္ဦး ႏႈိင္းယွဥ္ သေဘာ အရသာတည္႐ွိေနၾကျခင္းျဖစ္သည္။…. လူ႔အဖြဲ႕အစည္းမ်ားအားလုံးသည္ ထိုေျပာင္းလဲျခင္းတရားေသဘာ၏ လက္ ေအာက္ခံမွ်သာ ျဖစ္ၾကသည့္အတြက္ ႏုိင္ငံတကာ အင္အားခ်ိန္ခြင္လွ်ာသည္လည္း မည္သည့္အခါမွ် တည္ၿငိမ္ႏိုင္လိမ့္မည္ မဟုတ္ ေခ်' ဟု သူက ေရးခဲ့သည္။
စစ္အင္အားကို တိုးခ်ဲ႕ရန္အတြက္ ဓနဥစၥာကို အၿမဲတမ္းလိုသည္။ ဓနဥစၥာကို ထိန္းသိမ္းရန္အတြက္ စစ္အင္အားကိုလည္း အၿမဲ တမ္းလိုသည္။ ႏိုင္ငံမ်ားသည္ မိမိတို႔ ရန္သူမ်ားကို စိုးရိမ္ေၾကာင့္ၾကလ်က္ ႐ွိၾကၿပီး ထုိ႔သို႔ စိုးရိမ္ေၾကာင့္ၾက ေနၾကရသျဖင့္ ျပည္ တြင္းတြင္ စစ္အင္အားႏွင့္ ဓနဥစၥာတို႔ ညီမွ်ေနေအာင္လည္း အၿမဲတမ္း ႀကိဳးစားေနၾကရသည္။ လုံၿခဳံေရးအတြက္ စစ္တပ္မ်ားလို သည္။
ယင္းတို႔မွာ ေပါလ္ကင္နဒီက သူ႔က်မ္းတြင္ တင္ျပသြားသည့္အခ်က္မ်ားျဖစ္သည္။
သူက လက္႐ွိ မဟာအင္အားႀကီးႏုိင္ငံမ်ား၏ အေနအထားကိုလည္း ေဝဖန္တင္ျပသြားခဲ့သည္။ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုတြင္ စက္ မႈတုိးတက္မႈႏႈန္းထား က်ဆင္းေနသည္။
စစ္ေရးပါဝင္ပတ္သက္မႈမ်ား မ်ားျပားလြန္းေနသည္။ ယေန႔တြင္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု၏ ကမၻာလုံးဆိုင္ရာ စိတ္ဝင္စားမႈမ်ားႏွင့္ တာဝန္မ်ားသည္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံက စြမ္းေဆာင္ႏုိင္သည္ထက္ မ်ားျပားႀကီးေလးလြန္းေနသည္။ အေမရိကန္၏ လြမ္းမိုးႀကီးစိုး မႈသည္ တျဖည္းျဖည္း က်ဆင္းေနသည္။ ယင္းမွာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက စစ္ေရးႏွင့္ စီးပြားေရးအရ အားနည္းလာျခင္း ေၾကာင့္မဟုတ္။ အျခားတိုင္းျပည္မ်ားက ပို၍ ခ်မ္းသာလာကာ ပို၍ အင္အား ေကာင္းလာျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္သည္ဟု သူကဆိုသည္။ ေ႐ွ႕လာမည့္ ကာလမ်ားတြင္ ကမၻာ့ေရးရာမ်ား၌ တ႐ုတ္ျပည္၊ ဂ်ပန္ျပည္တို႔သည္ အေရးႀကီးေသာ အခန္းမွ ပါလာၾကလိမ့္မည္။ အမ်ဳိးသားေရး ကြဲလြဲခ်က္မ်ားကို ေက်ာ္လႊားႏုိင္လွ်င္ ဥေရာပဘုံေစ်းႏိုင္ငံမ်ားသည္လည္း အေရးႀကီးေသာ အခန္းမွ ပါလာၾကလိမ့္ မည္။ ဆိုဗီယက္ယူနီယံမွာ ႀကီးမားသည့္ စစ္ယႏၱရားႏွင့္ စီးပြားေရးအီေနမႈတို႔ ႐ွိေနသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဆိုဗီယက္ ယူနီယံတြင္ အက်ပ္အတည္းေတြ၊ ညည္းသံညဴသံေတြ ေပၚထြက္လာႏုိင္သည္ဟု သူက ေထာက္ျပခဲ့သည္။
ယင္းတုိ႔မွာ သမုိင္းဆရာ ကင္နဒီ၏ ေဟာကိန္းမ်ားျဖစ္သည္။
ျမသန္းတင့္
သူက လက္႐ွိ မဟာအင္အားႀကီးႏုိင္ငံမ်ား၏ အေနအထားကိုလည္း ေဝဖန္တင္ျပသြားခဲ့သည္။ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုတြင္ စက္ မႈတုိးတက္မႈႏႈန္းထား က်ဆင္းေနသည္။
စစ္ေရးပါဝင္ပတ္သက္မႈမ်ား မ်ားျပားလြန္းေနသည္။ ယေန႔တြင္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု၏ ကမၻာလုံးဆိုင္ရာ စိတ္ဝင္စားမႈမ်ားႏွင့္ တာဝန္မ်ားသည္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံက စြမ္းေဆာင္ႏုိင္သည္ထက္ မ်ားျပားႀကီးေလးလြန္းေနသည္။ အေမရိကန္၏ လြမ္းမိုးႀကီးစိုး မႈသည္ တျဖည္းျဖည္း က်ဆင္းေနသည္။ ယင္းမွာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက စစ္ေရးႏွင့္ စီးပြားေရးအရ အားနည္းလာျခင္း ေၾကာင့္မဟုတ္။ အျခားတိုင္းျပည္မ်ားက ပို၍ ခ်မ္းသာလာကာ ပို၍ အင္အား ေကာင္းလာျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္သည္ဟု သူကဆိုသည္။ ေ႐ွ႕လာမည့္ ကာလမ်ားတြင္ ကမၻာ့ေရးရာမ်ား၌ တ႐ုတ္ျပည္၊ ဂ်ပန္ျပည္တို႔သည္ အေရးႀကီးေသာ အခန္းမွ ပါလာၾကလိမ့္မည္။ အမ်ဳိးသားေရး ကြဲလြဲခ်က္မ်ားကို ေက်ာ္လႊားႏုိင္လွ်င္ ဥေရာပဘုံေစ်းႏိုင္ငံမ်ားသည္လည္း အေရးႀကီးေသာ အခန္းမွ ပါလာၾကလိမ့္ မည္။ ဆိုဗီယက္ယူနီယံမွာ ႀကီးမားသည့္ စစ္ယႏၱရားႏွင့္ စီးပြားေရးအီေနမႈတို႔ ႐ွိေနသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဆိုဗီယက္ ယူနီယံတြင္ အက်ပ္အတည္းေတြ၊ ညည္းသံညဴသံေတြ ေပၚထြက္လာႏုိင္သည္ဟု သူက ေထာက္ျပခဲ့သည္။
ယင္းတုိ႔မွာ သမုိင္းဆရာ ကင္နဒီ၏ ေဟာကိန္းမ်ားျဖစ္သည္။
ျမသန္းတင့္
သမုိင္းစကား ပန္းစကားစာအုပ္မွ။
No comments:
Post a Comment